Η Πράξη 211/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για το έργο «ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΛΕΟΝΤΑΡΙΟΥ», προϋπολογισμού 1.390.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι ο φάκελος εισάγεται απαραδέκτως προς εκ νέου έλεγχο, επειδή προηγήθηκε η 4/2024 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου Π.Ε. Καρδίτσας. Με την προηγούμενη πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, καθώς η υποκείμενη Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ Δ.Ε.Υ.Α. Σοφάδων και Δ.Ε.Π.ΑΝ. (συνολικού προϋπολογισμού άνω των 5.357.000 ευρώ) ουδέποτε υποβλήθηκε σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, καθιστώντας την άκυρη. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι, λόγω του οριστικού χαρακτήρα της εκδοθείσας Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου, δεν μπορεί να θεμελιωθεί αρμοδιότητα για νέο έλεγχο, καθώς η διαδικασία προβλέπει την άσκηση προσφυγής ανάκλησης στο αρμόδιο Τμήμα για την ανατροπή της κρίσης.

1η εκτελεστική σύμβαση της ... συμφωνίας πλαισίου για την προμήθεια ... ελαιολιπαντικών και πρόσθετων και ... γράσου για τις ανάγκες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) - Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΣ) (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις τρεις πρώτες σκέψεις της παρούσας, δοθέντος ότι η αξία της υποβληθείσας ενώπιον του Κλιμακίου 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ανερχόμενη στο ποσό των 557.008,40 ευρώ πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του χρηματικού ορίου του 1.700.000,00 ευρώ, το υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως πρέπει να παραπεμφθεί στη 2η Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη, που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται, πλην άλλων, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους κυμαίνεται μεταξύ 300.000,00 και 1.700.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ (βλ. άρθρο 9 παρ. 3 και Παράρτημα ΙΙΙ της ως άνω ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εκτέλεση έργου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η επίμαχη προγραμματική σύμβαση, με την οποία μεταβιβάζεται στην Περιφέρεια .... η αρμοδιότητα διενέργειας της διαδικασίας αναθέσεως του έργου σε εργολήπτη και την καθιστά υπόχρεη στη χρηματοδότησή του μέχρι του ποσού των 440.000,00 ευρώ, δεν έχει αμιγώς οικονομικό αντικείμενο, καθόσον οι όποιες οικονομικές επιπτώσεις προκύπτουν στο στάδιο εκτελέσεως αυτής, δηλαδή κατά το στάδιο συνάψεως της υπαχθείσας σε προσυμβατικό έλεγχο εκτελεστικής αυτής συμβάσεως, περί επιλογής αναδόχου. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επαχθεί ως κύρωση της μη υποβολής αυτής στον προσυμβατικό έλεγχο η αυτοδίκαιη ακυρότητά της, αλλά στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας της εκτελεστικής αυτής συμβάσεως, δύναται να ελεγχθεί και η ίδια, προκειμένου να κριθεί η νομιμότητα του περιεχομένου και των κατ’ ιδίαν όρων αυτής, σε σχέση πάντοτε με την υποβληθείσα προς έλεγχο εκτελεστική.Ενόψει των ανωτέρω, η αίτηση ανάκλησης της Π.Ε. .... πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμου του σχετικού πρώτου λόγου αυτής, να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 14/2014 Πράξη της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό .... Ακολούθως, πρέπει να αναπεμφθεί σε αυτήν η υπόθεση, προκειμένου να κρίνει τη νομιμότητα της προγραμματικής και της εκτελεστικής συμβάσεως, συσχετίζοντας την τελευταία με το γενικό πλαίσιο, που αποτελεί περιεχόμενο της από 24.1.2014 συναφθείσας προγραμματικής συμβάσεως.

Η Πράξη 220/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ποσού 2.945.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της εταιρείας Α.Β.Ε.Ε. Η σύμβαση προκύπτει από την συμφωνία-πλαίσιο 5090/12.2.2025 και αφορά την προμήθεια και τοποθέτηση δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι η υποκείμενη διαδικασία ανάθεσης και η υπογραφή της συμφωνίας πλαισίου είχαν ήδη κριθεί νόμιμες από προηγούμενες αποφάσεις (1345/2024 της Α΄ Ελάσσονος Ολομέλειας). Δεδομένου ότι τα δικαιολογητικά κρίθηκαν πλήρη και η χωροθέτηση των πολυκέντρων έχει εγκριθεί νόμιμα, το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, συνολικού συμβατικού τιμήματος 3.651.800,00 ευρώ με ΦΠΑ.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, συνεπώς, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου, αφού αντικείμενό της είναι αμιγώς η μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργου, με προϋπολογισμό κατώτερο του ποσού των 5.000.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α..

	Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 1 και 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται ενώπιόν του για έλεγχο νομιμότητας, προεχόντως διότι επί του ιδίου σχεδίου σύμβασης έχει ήδη προηγηθεί οριστική κρίση του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου περί αποχής από τον έλεγχο νομιμότητας, η οποία (κρίση) στηρίζεται αυτοτελώς στην προαναφερθείσα επάλληλη αιτιολογία της 4/2022 πράξης του Επιτρόπου, ότι δηλαδή το υποβληθέν στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχέδιο αφορά σε σύμβαση ήδη εκτελεσθείσα κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Η εν λόγω, περί αποχής από τον έλεγχο νομιμότητας, οριστική κρίση του Επιτρόπου μπορεί να αμφισβητηθεί μόνο με τον περιοριστικώς προβλεπόμενο από τις οικείες διατάξεις τρόπο (βλ. σκέψη 2 της παρούσας), ήτοι με άσκηση προσφυγής ανάκλησης ενώπιον του αρμοδίου Τμήματος του Δικαστηρίου, το δε παρόν Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας να εξετάσει την ως άνω κρίση του Επιτρόπου επ’ ευκαιρία της εκ νέου υποβολής του ιδίου σχεδίου σύμβασης ενώπιόν του και να προβεί εξαρχής σε έλεγχο νομιμότητας αυτού. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο παρατηρεί, σύμφωνα με όσα διαλαμβάνονται ειδικότερα στη σκέψη 3.5 της παρούσας, ότι η εν λόγω σύμβαση δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 και κατ’ επέκταση δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Παροχή υπηρεσιών παρασκευής, μεταφοράς και διανομής γευμάτων. Με τις ένδικες προσφυγές ζητείται η αναθεώρηση της 889/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ορθώς το Τμήμα, αν και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία, έκρινε ότι δεν υφίσταται πλέον πεδίο ελέγχου αναφορικά με τις ασκηθείσες προσφυγές για την ανάκληση της 88/2024 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως προς τις οποίες είχε καταστεί χρονικά αναρμόδιο να προβεί στον οικείο έλεγχο, καθώς, κατά το ενώπιόν του δεύτερο στάδιο του προσυμβατικού ελέγχου και δη, μετά την άσκηση των ως άνω προσφυγών, υπεγράφησαν και είχαν αρχίσει να εκτελούνται οι από 15.4.2024 εκτελεστικές συμβάσεις, που ερείδονται στις εκδοθείσες, κατόπιν συμμόρφωσης προς την 88/2024 πράξη του Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, νέες κατακυρωτικές αποφάσεις του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, με τροποποιημένο το συμβατικό τίμημα, σύμφωνα με τα κριθέντα από το Κλιμάκιο. Επιπροσθέτως, μετά την πλήρη συμμόρφωση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ως αναθέτουσας αρχής, προς την κρίση του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο προσυμβατικός έλεγχος θεωρείται πλέον περατωμένος, δοθέντος ότι, όπως εκτέθηκε ανωτέρω (σκ. 19 και 20), η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούτο να αναμείνει την παρέλευση της προθεσμίας για την άσκηση αίτησης ανάκλησης και εν συνεχεία την έκδοση απόφασης, ενόψει του ότι η πράξη του Κλιμακίου είναι αμέσως «εκτελεστή».. Κατόπιν αυτών, μετά τη συμμόρφωση της αναθέτουσας αρχής με τα κριθέντα από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ολοκληρώθηκε η ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου διαδικασία, σύμφωνα με τον ειδικό σκοπό και τη στόχευση που του αποδίδεται από το Σύνταγμα και τον νόμο, κατά τα παγίως νομολογηθέντα, και, κατά συνέπεια, πρέπει να απορριφθούν ως νόμω αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί των προσφευγουσών περί παράβασης του νόμου, καθώς και υπέρτερης τυπικής ισχύος κανόνων και αρχών. Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές για την αναθεώρηση της 889/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος: 	Απορρίπτει τις προσφυγές αυτές.

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ.(....)Ενόψει των ανωτέρω και σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στις σκέψεις 4 και 5 της παρούσας, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι το Κλιμάκιο ορθώς έκρινε με την προσβαλλόμενη πράξη του ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε ενώπιόν του το επίμαχο σχέδιο σύμβασης, επί του οποίου είχε ήδη προηγηθεί η με την 4/2024 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Π.Ε. Καρδίτσας κρίση. Και τούτο διότι δεν καταλείπεται αρμοδιότητα του Κλιμακίου επί του ελέγχου του εν λόγω σχεδίου σύμβασης, δεδομένου ότι αφενός έχει ήδη διατυπωθεί επ΄ αυτού κρίση με την ανωτέρω Πράξη, οποία κατέστη οριστική, καθόσον δεν ανετράπη δια του προβλεπόμενου εκ του νόμου ενδίκου βοηθήματος, ήτοι δια της ασκήσεως προσφυγής ανάκλησης, αφετέρου το εκ νέου υποβληθέν ενώπιον του σχηματισμού του Κλιμακίου σχέδιο σύμβασης, δεν αποτελεί νέο σχέδιο σύμβασης, αφού αυτό είναι ταυτόσημο κατά περιεχόμενο με εκείνο το οποίο υποβλήθηκε στον αρμόδιο Επίτροπο επί του οποίου εκδόθηκε η ως άνω 4/2024 οριστική Πράξη. 	Και τούτο, διότι ο Επίτροπος, κατά τον διενεργηθέντα καθολικό έλεγχο νομιμότητας της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και του σχεδίου της ερειδόμενης επί της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης εκτελεστικής σύμβασης μεταξύ του ..και του οικονομικού φορέα «Ο.Ε.», έχει διαπιστώσει αρμοδίως ότι συντρέχει, πέραν της αναρμοδιότητάς του να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο της νομιμότητας της προγραμματικής αυτής σύμβασης, και έτερη πλημμέλεια περί μη μεσολάβησης των αρμοδίων οργάνων της ..για την έγκριση της μελέτης, τον ορισμό του τρόπου ανάθεσης και την κατακύρωση της σύμβασης, στην οποία θεμελιώνει τη διακωλυτική της υπογραφής της σύμβασης οριστική και μη ανακληθείσα πράξη του. Για τους λόγους αυτούς
Απορρίπτει ως αβάσιμη την προσφυγή ανάκλησης της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «…» και τον δ.τ. «…».Δεν ανακαλεί την 211/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Διοικητική και Τεχνική Υποστήριξη.(...)Κατά την κρίση, όμως, του Δικαστηρίου, γεννάται ζήτημα νομιμότητας και οικονομικότητας της προυπολογισθείσας δαπάνης για αμφότερα τα σκέλη της, ήτοι των άμεσων και των έμμεσων δαπανών. Ειδικότερα, η νομιμότητα των υπολογιζόμενων άμεσων δαπανών πλήττεται διότι δεν δικαιολογείται ο συνυπολογισμός σε αυτές του ποσού των 24.986,00 ευρώ το οποίο εμφανίζεται ότι συνιστά μη επεξηγούμενη δαπάνη οχήματος και καυσίμων, επισημαίνεται δε και ότι δεν εμφανίζεται διακριτά ο Φ.Π.Α. που επιβαρύνει τα διάφορα κονδύλια της σύμβασης, ο οποίος, στην πρώτη σελίδα της 1537/ΙΜ/2024 Μελέτης του ΔΕΠΑΝ φέρεται ως συμπεριλαμβανόμενος στον προϋπολογισμό της. Η νομιμότητα των έμμεσων δαπανών πλήττεται διότι δεν προκύπτει με σαφήνεια το είδος των δαπανών που χαρακτηρίζονται εν προκειμένω ως έμμεσες	Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την με Α.Β.Δ. 5902/30.8.2024 προσφυγή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «Δίκτυο Πόλεων ΔΕΠΑΝ», καθώς και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Δήμου Τήνου. Δεν ανακαλεί, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό, την 38/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Εκτίμηση κινδύνων σεισμού, πυρκαγιάς και πλημμύραςΗ σύναψη της υποβληθείσας προς έλεγχο εκτελεστικής σύμβασης εγκρίθηκε με την 42/8.5.2023 (Θέμα 42ο) απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου του ΕΚΠΑ, καθώς και με τη 1264/3/28.2.2023 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του υπό κρίση σχεδίου (βλ. τις αντίστοιχες προβλέψεις της αρχικής προγραμματικής σύμβασης), α) στο πλαίσιο της Φάσης 3 (μήνες 16-36 της διάρκειας της προγραμματικής) και για την υλοποίηση της Δράσης Β8.5 «Εκπαίδευση στελεχών Πολιτικής Προστασίας και ενημέρωση με έμφαση στις νησιωτικές περιοχές της Περιφέρειας Αττικής», προβλέπονται τα Παραδοτέα: i. Π8.5.4 «3ο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο», κόστους 10.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 35 της διάρκειας της προγραμματικής και ii. Π8.5.5 «2η Ενημερωτική Ημερίδα με έμφαση στις νησιωτικές περιοχές», κόστους 10.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 36 της διάρκειας της προγραμματικής και β) στο πλαίσιο της ίδιας Φάσης προβλέπεται συμμετοχή στο Παραδοτέο Π1.3 «Τελική αναφορά Β΄ Μέρους του αντικειμένου της αρχικής προγραμματικής σύμβασης», κόστους 41.264,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, που πρέπει να παραδοθεί τον μήνα 36 της διάρκειας της προγραμματικής. Η χρηματοδότηση που αναλογεί στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ως Συνεργαζόμενο Φορέα, συνολικού ποσού κατά τα ανωτέρω (10.000,00 + 10.000,00 + 41.264,00 =) 61.264,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, καταβάλλεται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του ΕΚΠΑ, αφού η Περιφέρεια Αττικής έχει καταβάλει το ανάλογο ποσό στον ΕΛΚΕ του ΕΚΠΑ (άρθρο 6 του σχεδίου). Πλην, σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το ποσό αυτό, αυτοτελώς λογιζόμενο, υπολείπεται των προβλεπόμενων στο άρθρο 324 παρ. 1 και 2 του ν. 4700/2020 ορίων για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, ως εκ τούτου, το ως άνω σχέδιο εκτελεστικής σύμβασης απαραδέκτως υποβάλλεται προς έλεγχο.