Καταβολή πριμ σε ανάδοχο δημοσίου έργου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Πρόσθετη καταβολή (πριμ) σε ανάδοχο εκτέλεσης δημοσίου έργου. Η καταβολή του πριμ στον ανάδοχο του έργου «Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία του συστήματος σηματοδότησης των επεκτάσεων των γραμμών 2 και 3 του Μετρό της Αθήνας», εκ μέρους του εργοδότη (ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ) είναι σύννομη, παρότι η σχετική ρήτρα δεν περιλαμβάνεται στην Διακήρυξη του έργου αλλά στην Συγγραφή των Υποχρεώσεων, συντρεχουσών και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου (ταχύτερη αποπεράτωση του έργου), αλλά και ειδικών περιστάσεων (χορήγηση παρατάσεων με μετάθεση και της προθεσμίας χορήγησης του πριμ). (πλειοψ.)

Δυνατότητα διαδοχής της ΕΥΔΑΠ εκ μέρους του Δημοσίου σε συμβάσεις εκπόνησης μελετών και κατασκευής δημοσίων έργων. Δεν είναι επιτρεπτή (κατ’ εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας της δράσης της Διοικήσεως και λόγω της ελλείψεως γενικής ή ειδικής ρύθμισης είτε κατά τη νομοθεσία των δημοσίων έργων, είτε κατ’ άλλη διάταξη, η οποία να επιτρέπει και να ρυθμίζει την αλλαγή του προσώπου του κυρίου του έργου), η υπεισέλευση του Δημοσίου, στη θέση του κυρίου του έργου (ή της μελέτης) καθ’ υποκατάσταση της ΕΥΔΑΠ, στις εν εξελίξει συμβάσεις εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης δημοσίων έργων με αντικείμενο την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων ή δικτύων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, τα οποία ανέθεσε και εκτελεί η ΕΥΔΑΠ.

Η απόφαση του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Πράξη 270/2025) αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «Οριστική Μελέτη, Μελέτη Εφαρμογής και Εκτέλεση Εργασιών Στοχευμένων Δομικών Αποκαταστάσεων... του Ο.Α.Κ.Α.». Το έργο, προϋπολογισμού 11.553.786,97 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Αναθεκτικότητας, με αναθέτουσα αρχή το Ο.Α.Κ.Α. και διενεργούσα αρχή την Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας της Ε.Ε.ΣΥ.Π. Α.Ε. Κριτήριο ανάθεσης ήταν η χαμηλότερη τιμή με αξιολόγηση μελέτης. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι η διαδικασία ανάδειξης του προσωρινού αναδόχου («...Α.Ε.» με έκπτωση 27%) δεν παρουσίασε νομικές πλημμέλειες. Ωστόσο, επισήμανε ότι το συμβατικό τίμημα πρέπει να σταθεροποιηθεί στα 8.370.520,02 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., χωρίς να συμπεριληφθεί η ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ), η οποία εγκρίνεται ως τροποποίηση σε μεταγενέστερο στάδιο. Κατόπιν αυτών, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 231/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 3 του έργου «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΩΝ ΣΤΗΝ 6η ΚΑΙ 7η Δ.Κ. ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ». Το ελεγχόμενο τμήμα έχει προϋπολογιζόμενη δαπάνη 4.032.258,07 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Ως προσωρινός ανάδοχος αναδείχθηκε ο οικονομικός φορέας «…Α.Τ.Ε.» με προσφερθείσα μέση έκπτωση 3,14%. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, επιτρέποντας την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Δόθηκε όμως η επισήμανση να προσδιοριστεί το συμβατικό τίμημα στο ποσό των 3.914.025,45 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), χωρίς να συμπεριληφθεί η αξία της ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ), η οποία πρέπει επίσης να διορθωθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ- ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑ: Επειδή, στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ίδιου νόμου (Ν. 1418/1984) προβλέπονται τα εξής: Αν ο κύριος του έργου καταστεί υπερήμερος ως προς την εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων, ο ανάδοχος δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση μόνο για τις θετικές του ζημίες που προκαλούνται μετά την επίδοση από αυτόν σχετικής έγγραφης όχλησης. Από τις προεκτιθέμενες διατάξεις συνάγεται με σαφήνεια ότι το θέμα της αποζημίωσης του αναδόχου δημόσιου έργου, λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου, ρυθμίζεται ειδικά στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ν. 1418/1984. Συνεπώς, δεν υπάρχει περιθώριο εφαρμογής κανόνων ενοχικού δικαίου, που προβλέπονται στον ΑΚ για το ίδιο θέμα. Σύμφωνα λοιπόν με τη διάταξη της παραγράφου αυτής, δεν είναι παραδεκτή η αίτηση αποζημίωσης του αναδόχου που επικαλείται υπερημερία του κυρίου του έργου, αν ο ανάδοχος δεν έχει προηγουμένως υποβάλει σχετική όχληση στον τελευταίο. Και περαιτέρω, όταν, αργότερα ο εργολήπτης ασκήσει το αποζημιωτικό του δικαίωμα αυτό, στη σχετική αίτησή του μπορεί να περιλάβει παραδεκτώς μόνο τις θετικές ζημίες του, οι οποίες προκλήθηκαν μετά την υποβολή της όχλησης αυτής.

Διοικητική σύμβαση - Δημόσια έργα -. Προθεσμία εκτέλεσης του έργου. Τμηματικές και συνολική προθεσμίες. Περιστατικά. Επειδή, η υπέρβαση της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου έχει μεν ως συνέπεια την κατάπτωση σε βάρος του αναδόχου και υπέρ του κυρίου του έργου της προβλεπόμενης, από τις παραπάνω διατάξεις ποινικής ρήτρας, υπό την τασσόμενη όμως από τις διατάξεις αυτές αναγκαία προϋπόθεση της συνδρομής αποκλειστικής για την υπέρβαση υπαιτιότητας του αναδόχου του έργου. Επομένως, εφόσον με την προαναφερόμενη πράξη του  εγκρίθηκε η παράταση της προθεσμίας περάτωσης του έργου .., για την έγκριση της οποίας απαιτείται από τις εφαρμοστέες στην κρινόμενη περίπτωση διατάξεις η έλλειψη αποκλειστικής υπαιτιότητας του αναδόχου, έπεται, ότι δεν θεμελιώνεται υπαιτιότητα αυτού (αναδόχου) για το ανεκτέλεστο κατά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας τμήμα των συμβατικών υποχρεώσεών του σχετικά με το επίμαχο έργο, ..και, κατά συνέπεια, μη νόμιμα επιβλήθηκε σε βάρος του η αμφισβητούμενη ποινική ρήτρα. Για το λόγο δε αυτό, βάσιμα προβαλλόμενο, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή..

Η Πράξη 243/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Αναβάθμιση Οδικού Συνοριακού Σταθμού Κήπων Έβρου», συνολικής συμβατικής δαπάνης 9.758.966,27 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.. Ο διαγωνισμός, που διενεργήθηκε από τη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας της Ε.Ε.ΣΥ.Π. Α.Ε., ανατέθηκε στον μοναδικό προσφέροντα, «ΤΕΚ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Α.Ε.». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν διαπιστώνονται νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. Ωστόσο, τέθηκαν επισημάνσεις, όπως ο αποκλεισμός της ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ) από το συμβατικό τίμημα και η υποχρέωση τήρησης του ν.4412/2016 για τυχόν τροποποιήσεις του έργου.

Υπερημερία κύρίου του έργου.Ο ανάδοχος υποχρεώνεται να εκτελεί το έργο σύμφωνα με τη σύμβαση και τα λοιπά συμβατικά στοιχεία, χωρίς να δικαιούται ιδιαίτερης αμοιβής ή αποζημίωσης για εργασίες πέραν των συμβατικών, οι οποίες έγιναν χωρίς έγγραφη εντολή της διευθύνουσας υπηρεσίας. Εξάλλου, σε περίπτωση υπερημερίας του κυρίου του έργου, ως προς τις συμβατικές του υποχρεώσεις, γεννάται μόνο δικαίωμα του αναδόχου προς αποζημίωση για τις θετικές ζημίες που προκαλούνται ύστερα από επίδοση σχετικής έγγραφης όχλησης και δεν γεννάται δικαίωμα αυτού να υποκαταστήσει τον κύριο στην εκτέλεση των οφειλομένων από αυτόν ενεργειών, εκτός εάν κάτι τέτοιο προβλέπεται ρητά από τη σύμβαση ή υπάρχει σχετική έγγραφη εντολή της διευθύνουσας υπηρεσίας.

Δημόσιο έργο με τίτλο «6θέσιο Γυμνάσιο - Λύκειο … – B΄ Φάση» του Δήμου ... (...) Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι, σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί, με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αίτησης του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου. Σε περίπτωση που η ανωτέρω διαδικασία δεν αποφέρει αποτέλεσμα, η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να προσφύγει για την ολοκλήρωση του έργου, είτε στην ανοικτή δημοπρασία, είτε στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, εφόσον συντρέχουν, στην τελευταία περίπτωση, οι προϋποθέσεις προσφυγής στη συγκεκριμένη διαδικασία.(...) το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην κρινόμενη υπόθεση συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ανάγκη ολοκλήρωσης της αρχικής εργολαβίας συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία. Επιπλέον, μετά τη διενέργεια της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, η διάλυση της αρχικής σύμβασης του έργου, αλλά και η αδυναμία ολοκλήρωσης αυτού με κάποιον από τους επόμενους κατά σειρά μειοδοσία υποψήφιους, συνιστούν γεγονότα, τα οποία αντικειμενικά και σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί και αντιμετωπιστεί από την αναθέτουσα αρχή και δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της τελευταίας. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης

Συμμόρφωση Διοικήσεως προς ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ, με τις οποίες ακυρώθηκε απόφαση καθορισμού ορίων παλαιού αιγιαλού, λόγω ανεπαρκούς αιτιολογίας και αναπέμφθηκε η υπόθεση στη Διοίκηση.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η Διοίκηση συμμορφούμενη προς τις με αριθμούς 2087 και 2089/2007 αποφάσεις του ΣτΕ, βάσει της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου περί οικονομίας της δράσεως της Διοικήσεως και του ότι, εκ των αποφάσεων αυτών και του αντικειμένου των κριθέντων διαφορών, προκύπτει ότι προηγείται ως υποχρέωση χρονικώς η επανάκριση της υποθέσεως από τη Διοίκηση, δεν υποχρεούται να προβεί αμέσως στη σχετική διόρθωση της εγγραφής στο Βιβλίο Δημοσίων Κτημάτων, του εμβαδού του ακινήτου του Δημοσίου που εγγράφηκε ως παλαιός αιγιαλός. Υποχρεούται όμως αμελλητί και απροφασίστως να επισπεύσει την, κατόπιν αναπομπής, επανεξέταση του ζητήματος της χαράξεως γραμμής παλαιού αιγιαλού, κατά το μέρος που ακυρώθηκε απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών, και, αναλόγως του αποτελέσματος της διοικητικής διαδικασίας, είτε να τροποποιήσει την εγγραφή στο ανωτέρω Βιβλίο, είτε να διατηρήσει αμείωτο το εμβαδόν του ακινήτου αυτού. (πλειοψ.)