Ανάπλαση οδού νοσοκομείου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙV, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του αποφάσισε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση οδού νοσοκομείου Δήμου ...» μεταξύ του αιτούντος και της εργοληπτικής επιχείρησης …, εφόσον πράγματι η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών, που αφορούν κατασκευή πεζοδρομίων και τοποθέτηση οδοφωτισμού, οφείλεται στην πλημμελή εκπόνηση των αρχικών μελετών και σε αστοχίες και παραλείψεις τους, αφού δεν ελήφθη υπόψη η κυκλοφοριακή μελέτη της πόλης της ... και η απαίτηση ύπαρξης οδοφωτισμού, στοιχεία τα οποία δεν μπορεί να θεωρηθούν ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ο προβαλλόμενος δια της ανακλητικής αίτησης λόγος, με τον οποίο υποστηρίζεται ότι οι εν λόγω εργασίες δεν μπορούν, τεχνικά και οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση και επομένως δικαιολογείται η απευθείας ανάθεσή τους στην αρχική ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση, αποβαίνει απορριπτέος ως αλυσιτελής, και τούτο διότι η προϋπόθεση αυτή απαιτείται να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, χωρίς να αρκεί η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της συνδρομής κάποιας μόνο από αυτές. Τέλος, απορριπτέος, προεχόντως ως αόριστος, είναι και ο περί συγγνωστής πλάνης λόγος ανάκλησης, ανεξαρτήτως του ότι ο αιτών Δήμος, όπως προκύπτει από την υπό κρίση αίτηση, γνώριζε ότι «πράγματι, η ανάγκη προσαρμογής της μελέτης του έργου στην κυκλοφοριακή μελέτη της πόλης της ... (και οι εξαιτίας αυτής αναγκαίες εργασίες) δεν μπορεί να αποτελέσει «απρόβλεπτη περίσταση» κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 57 του Ν. 3669/2008» και επομένως να στοιχειοθετήσει αντικειμενική βάση συμπληρωματικής σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Δήμου ... πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης ως εκ τούτου της υπογραφής του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση οδού νοσοκομείου Δήμου ...» μεταξύ του αιτούντος και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Συμπληρωματικές συμβάσεις – πρόσθετες εργασίες:Μη νόμιμη η εξόφληση του 2ου λογαριασμού και του 1ου λογαριασμού της πρώτης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ασφαλτοστρώσεις - Διαμορφώσεις οδών πόλης και οικισμών 2010», καθόσον δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο άρθρο 57 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄ 116/2008) προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, διότι δεν προκύπτει ότι  οι  συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή λόγω πραγματικών γεγονότων που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης.

Καταβολή υπερωριακής απασχόλησης σε υπαλλήλους  Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υπερωριακή απασχόληση των φερομένων ως δικαιούχων υπαλλήλων δεν είναι νόμιμη. Και τούτο προεχόντως διότι, δεν πληρούνται εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 48 παρ. 3 του ν. 3584/2007, ώστε να δικαιολογείται η καταβολή σ΄ αυτούς αμοιβής για υπερωριακή εργασία. Ειδικότερα, η συμμετοχή του φερόμενου ως δικαιούχου του 755/2011 χρηματικού εντάλματος ...., υπαλλήλου του κλάδου ΔΕ Μουσικών, με τη Φιλαρμονική του Δήμου σε διάφορες επαναλαμβανόμενες κάθε χρόνο εορταστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις με πάγιο χαρακτήρα, όπως αυτές προσδιορίζονται το πρώτον στην προσκομισθείσα μετά την έκδοση της 80/6.10.2011 πράξης επιστροφής του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό … αναλυτική κατάσταση υπερωριών (που δεν φέρει ημερομηνία) (π.χ. παρέλαση 25ης Μαρτίου, περιφορά Επιταφίου κ.λπ.), συνιστά υποχρέωση που σχετίζεται με τη φύση των καθηκόντων του ανωτέρω υπαλλήλου και άπτεται του σκοπού για τον οποίο προσελήφθη και συνεπώς, η εκπλήρωση της υποχρέωσής του αυτής δεν μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο υπερωριακής απασχόλησης. Ομοίως, οι εργασίες που εκτέλεσε ο φερόμενος ως δικαιούχος του 757/2011 χρηματικού εντάλματος, ...., υπάλληλος του κλάδου ΔΕ29 Οδηγών Αυτ/των (μεταφορά με λεωφορείο του Δήμου ομάδων θεατρικών, αθλητικών κ.λπ. σε διάφορες εκ των προτέρων προγραμματισμένες εκδηλώσεις), εμπίπτουν στον κύκλο των καθηκόντων του και δεν δύνανται να θεωρηθούν ως υπερωριακή απασχόληση. Περαιτέρω, οι εργασίες που εκτέλεσαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των 755 και 756/2011 χρηματικών ενταλμάτων, … και …, αντίστοιχα (εργασίες λειτουργικής ενοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων των συνενωθέντων βάσει του ν.3852/2010 Δήμων και συγκεκριμένα του προγράμματος δημοτολογίων και εκλογικών καταλόγων) δεν έχουν έκτακτο χαρακτήρα, αλλά υπαγορεύθηκαν από την εφαρμογή του ν.3852/2010, από τη δημοσίευση του οποίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α΄ 87/7.6.2010), παρήλθε ικανός χρόνος για την προσαρμογή των υπηρεσιών του Δήμου στο νέο νομικό καθεστώς και για την έγκαιρη αντιμετώπιση των αναγκών που ανέκυψαν στο πλαίσιο εφαρμογής του, από τους υπηρετούντες υπαλλήλους εντός του κανονικού ωραρίου. Εξάλλου, από τις εργασίες που εκτέλεσαν υπερωριακά οι φερόμενοι ως δικαιούχοι του 759/2011 χρηματικού εντάλματος, υπάλληλοι της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, όσον αφορά αυτές που προέκυψαν από τη μετακόμιση της Τεχνικής Υπηρεσίας σε άλλο κτίριο, καθώς και αυτές που σχετίζονται με την υποστήριξη του διοικητικού προσωπικού κατά τη σύνταξη του νέου Ο.Ε.Υ. του Δήμου, ήταν εκ των προτέρων γνωστή η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους κατά το συγκεκριμένο χρόνο και συνεπώς, υπήρχε η δυνατότητα προγραμματισμού και ορθολογικής κατανομής τους, ώστε να διεκπεραιωθούν εγκαίρως μέσα στο κανονικό ωράριο των υπαλλήλων, ενώ όσον αφορά στις λοιπές ανατεθείσες στους προαναφερόμενους υπαλλήλους εργασίες, και αν ακόμη ήθελε θεωρηθεί ότι αποσκοπούν στην κάλυψη έκτακτων και απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών, δεν προκύπτει εν προκειμένω η συνδρομή των εν λόγω αναγκών, καθόσον τα επικαλούμενα το πρώτον, στη μεταγενεστέρως, όπως προεκτέθηκε, προσκομισθείσα αναλυτική κατάσταση υπερωριών, περιστατικά δεν αποδεικνύονται από τα στοιχεία του φακέλου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και ως εκ τούτου, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Η Πράξη 46/2024 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «Αποχέτευση Ομβρίων Επέκτασης Πόλης Καλαμπάκας Δήμου Μετεώρων», συμβατικής δαπάνης 419.276,41 ευρώ. Το Κλιμάκιο κωλύει την υπογραφή της σύμβασης. Κρίνεται ότι οι πρόσθετες εργασίες, οι οποίες προέκυψαν λόγω ταχείας οικοδομικής ανάπτυξης και πλημμυρικών φαινομένων και αφορούν την επέκταση του δικτύου σε οδούς που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική μελέτη, αποτελούν ανεπίτρεπτη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου. Οι εργασίες αυτές συνιστούν νέο και αυτοτελές αντικείμενο και δεν είναι απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωση τη αρχικής σύμβασης, όπως απαιτεί το άρθρο 156 του ν. 4412/2016.

Κατασκευή ιδιωτικών συνδέσεων στα δίκτυα αποχετεύσεως.. ζητείται η αναθεώρηση της 6068/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος, ο δεύτερος αιτών Δήμος ..., ο οποίος συμμετέχει στην υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση, ως εγγυητής υπέρ της πρώτης αιτούσας ... αναλαμβάνοντας έναντι της δανείστριας Τράπεζας ..., πλην άλλων, την κύρια συμβατική υποχρέωση καταβολής του ποσού του δανείου, δεν έχει την απαιτούμενη κατ’ άρθρο 264 παράγραφος 1 β΄ του ν. 3852/2010 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010 πιστοληπτική επάρκεια προκειμένου να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο μέρος στην επίμαχη δανειακή σύμβαση, αφού, όπως προκύπτει από την από 18.3.2015 βεβαίωση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου ..., το συνολικό του χρέος ύψους 4.333.451,96 υπερβαίνει το ποσοστό του 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, σύμφωνα με τους εγκεκριμένους ισολογισμούς των αντίστοιχων ετών που ανέρχεται στο ποσό των 5.196.138,97 ευρώ. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος λόγος αναθεώρησης ότι η οφειλή προς το Δημόσιο ύψους 2.503.789,33 ευρώ, έχει διαγραφεί μετά την ακύρωση των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων που είχαν εκδοθεί από την οικεία Δ.Ο.Υ. σε βάρος του Δήμου ... με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ...., με συνέπεια το συνολικό χρέος του Δήμου να αναδιαμορφώνεται αναδρομικώς, ως εκ του ακυρωτικού αποτελέσματος της εν λόγω απόφασης, από το ποσό των 4.333.451,96 ευρώ σε αυτό των 1.829.662,63 ευρώ, που δεν υπερβαίνει το 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, ύψους 5.196.138,97, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο δε διότι, όπως εκτέθηκε σε προηγούμενη νομική σκέψη, η πιστοληπτική ικανότητα του οικείου Ο.Τ.Α. αποδεικνύεται κατά νόμο αποκλειστικώς από τις εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ήτοι των ετών 2011, 2012 και 2013, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, χωρίς να ασκούν κατ’ αρχήν επιρροή τυχόν οψιγενή γεγονότα που αφορούν στις απαιτήσεις ή στις υποχρεώσεις του οικείου Ο.Τ.Α., στον βαθμό που δεν έχουν αποτυπωθεί λογιστικώς στους εν λόγω λογαριασμούς. Αντίθετη εκδοχή θα διατάρασσε την ασφάλεια, την ακρίβεια και την πληρότητα των λογιστικών εγγράφων, αφού θα προϋπέθετε τον εκάστοτε έλεγχο της αντιστοίχισης των μεγεθών προς οψιγενείς περιστάσεις (ανατροπές εσόδων – εξάλειψη υποχρεώσεων) και, ως εκ τούτου, θα καθιστούσε πρακτικώς ανέφικτο τον έλεγχο της πιστοληπτικής επάρκειας των μετεχόντων σε δανειακές συμβάσεις Δήμων, κατά παρέκκλιση τόσο του σκοπού του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 όσο και των οριζομένων στην κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010. Σε κάθε δε περίπτωση, ούτε από τα στοιχεία που προσκομίζονται στοιχειοθετείται απόσβεση της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος έναντι του Δημοσίου, όπως αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούντες. Και τούτο, διότι με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... - η οποία δεν προκύπτει ότι έχει καταστεί τελεσίδικη με δύναμη δεδικασμένου δεσμευτικού για το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς τις κύριες και παρεμπίπτουσες κρίσεις της επί της οφειλής (βλ. άρθρο 321 επ. ΚΠολΔ, άρθρο 28 παράγραφος 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και Πρακτικά Ολομ. 16ης Γεν. Συν. της 19.9.2012) - ακυρώθηκαν μεν οι ταμειακές βεβαιώσεις, που φέρονται να αφορούν σε δανειακές υποχρεώσεις του δεύτερου αιτούντος, ως καθολικού διαδόχου των τέως Κοινοτήτων ... και ..., πλην η ακύρωση αυτών έγινε για λόγους τυπικούς και συγκεκριμένα λόγω της αοριστίας των ταμειακών αυτών βεβαιώσεων και όχι για λόγους ουσίας, ως προς την ύπαρξη ή ανυπαρξία της σχετικής οφειλής, η οποία δεν κρίθηκε ούτε καν ως παρεμπίπτον ζήτημα. Συνεπώς, με την απόφαση αυτή δεν έχει μεταβληθεί, ούτε και οψιγενώς, το σύνολο των υποχρεώσεων του δεύτερου αιτούντος, όπως αυτό είχε αποτυπωθεί στους τρεις τελευταίους εγκεκριμένους ισολογισμούς του, αφού, κατ’ αρχήν και στο βαθμό που δεν προβάλλονται ειδικότεροι ισχυρισμοί των αιτούντων ως προς τις ακριβείς νομικές και πραγματικές περιστάσεις γένεσης της συγκεκριμένης οφειλής, η ακύρωση του εν στενή εννοία τίτλου δεν σημαίνει και εξάλειψη της επίμαχης υποχρέωσης, ως μεγέθους καθοριστικού για τον δείκτη πιστοληπτικής επάρκειας του δεύτερου αιτούντος, κατά την έννοια του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 και της οικείας υ.α.. Περαιτέρω, όπως ορθώς δέχθηκε το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι στον προϋπολογισμό του έτους 2015 δεν έχει εγγραφεί η σχετική οφειλή λόγω της 83/2013 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... περί αναστολής πληρωμής του χρέους μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της υπόθεσης. Και τούτο, διότι αφενός κρίσιμες για την απόδειξη της πιστοληπτικής επάρκειας παρίστανται οι λογιστικές εγγραφές των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων υποχρεώσεων των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών και όχι εκείνες του τρέχοντος προϋπολογισμού, ενώ η εκδοθείσα απόφαση περί αναστολής εκτέλεσης των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων, ήδη απεκδυθείσα των ανασταλτικών εννόμων συνεπειών της, λόγω της έκδοσης της ανωτέρω οριστικής απόφασης επί της διαφοράς, δεν συνιστά, κατά τα προεκτεθέντα, και λόγο εξάλειψης της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος. Εξ άλλου, ο ισχυρισμός των αιτούντων περί παραγραφής των επίμαχων οφειλών έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτος, καθόσον προβάλλεται το πρώτον με το υπόμνημα (βλ. ΕΣ αποφ. VI Tμ. 2311, 1957/2014 κ.ά.). Ανεξαρτήτως αυτού, ο ισχυρισμός αυτός, για τον οποίον μάλιστα ουδεμία κρίση διέλαβε η προμνησθείσα 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ..., είναι απορριπτέος και ως αλυσιτελής, καθόσον λόγοι αναγόμενοι στην ουσία της οφειλής δεν δύνανται, κατά τα προεκτεθέντα, να αλλοιώσουν τις λογιστικές εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ενώ σε κάθε περίπτωση προβάλλεται και αορίστως, δοθέντος ότι ούτε οι αιτούντες εξειδικεύουν, ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ο χρόνος έναρξης της παραγραφής και τα τυχόν διακοπτικά αυτής γεγονότα που μεσολάβησαν (βλ. ΑΠ 7/2015). Κατ’ ακολουθία αυτών, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου στην αιτούσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης - Αποχέτευσης ....

Η Πράξη 202/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου του Δήμου Χαλανδρίου με τίτλο «Νέο κτίριο Δημαρχείου Χαλανδρίου», συμβατικής δαπάνης 1.385.176,49 ευρώ (άνευ ΦΠΑ και αναθεώρησης). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης. Για τις ήδη εκτελεσθείσες εργασίες, αξίας 307.116,62 ευρώ, κρίθηκε ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 155 του ν.4412/2016 (επείγουσες/απρόβλεπτες). Οι προτεινόμενες μη εκτελεσθείσες εργασίες κρίθηκαν απολύτως αναγκαίες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου και δεν μπορούν να διαχωριστούν τεχνικά ή οικονομικά. Επιπλέον, η συνολική αξία της τροποποίησης (αθροιστικά 1ης, 2ης και 3ης ΣΣΕ) δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής σύμβασης. Ωστόσο, η υπογραφή της σύμβασης τίθεται υπό τον όρο της έγκρισης από το αρμόδιο όργανο του Δήμου περαιτέρω παράτασης της συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ-ΠΟΙΝΙΚΗ ΡΗΤΡΑ:Μη νόμιμη η επιστροφή ποσού από Δήμο σε ιδιωτική εταιρεία, το οποίο είχε επιβληθεί σε αυτήν ως ποινική ρήτρα λόγω υπέρβασης της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου «Ανάπλαση εισόδου πόλης …» και είχε παρακρατηθεί με την εξόφληση του 2ου λογαριασμού του έργου, καθόσον η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που έκανε δεκτή την ένσταση της εταιρείας είναι πλημμελώς αιτιολογημένη διότι: α) διαλαμβάνει κρίση ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας της αναδόχου μόνο για τις εργασίες φύτευσης, παρότι η απόφαση επιβολής ποινικής ρήτρας αναφέρεται στην υπέρβαση της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου για το σύνολο αυτού και όχι μόνο για τις εργασίες φύτευσης, ενώ και η εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών αναφέρεται και σε άλλες εργασίες, πλην της φύτευσης, τις οποίες η ανάδοχος δεν έχει ολοκληρώσει και β) δεν διαλαμβάνει κρίση ως προς το ότι έχει παρέλθει η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, χωρίς η ανάδοχος να έχει ζητήσει νέα παράταση αυτής (άρθρο 49 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Η Πράξη 114/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου του Δήμου Αγρινίου «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΟΜΗΝΙΑ...». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες, αξίας 901.711,11 ευρώ (προς αρχική αξία 1.835.448,370 ευρώ), είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του αρχικού έργου, κυρίως λόγω απρόβλεπτων ακραίων καιρικών φαινομένων που σημειώθηκαν το 2023. Οι εργασίες αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις του ν.4412/2016, καθώς δεν μπορούν να διαχωριστούν τεχνικά από την κύρια σύμβαση και το ποσό (49,72%) δεν υπερβαίνει το όριο του 50%. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.