Η απόφαση 1098/2025 του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την προσφυγή ανάκλησης της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) κατά της 164/2025 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου. Η ΕΕΤΤ ζητούσε την ανάκληση της πράξης αυτής, η οποία έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή της έκτης τροποποίησης (προϋπολογισμού 1.680.199,90 ευρώ πλέον ΦΠΑ) της 6/2023 σύμβασης για το «Σύστημα Εποπτείας Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)». Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή. Αιτιολογία της απόρριψης ήταν ότι η προσφυγή ασκήθηκε εκπρόθεσμα, δηλαδή μετά την παρέλευση της δεκαπενθήμερης αποκλειστικής προθεσμίας του άρθρου 328 παρ. 1 του ν. 4700/2020. Η κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης στην ΕΕΤΤ έγινε στις 2.6.2025, με αποτέλεσμα η προθεσμία να λήγει στις 17.6.2025, ενώ η προσφυγή κατατέθηκε στις 18.6.2025.

Προμήθεια «Συστήματος Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ) (...) Με την προσφυγή αυτή ζητείται η ανάκληση της 283/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Εν όψει της πολυπλοκότητας και της φύσης της ελεγχόμενης σύμβασης, που αποσκοπεί στο τελικό διαλειτουργικό αποτέλεσμα του «Συστήματος Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)», μέσω της προσφοράς μιας εξατομικευμένης τεχνικής λύσης, η οποία θα συνδυάζει μια σειρά από υποσυστήματα που θα παραδοθούν διασυνδεδεμένα προκειμένου να μπορούν να λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύστημα και τα οποία προσδιορίζονται ιδιαιτέρως εκτενώς στην τεχνική περιγραφή της διακήρυξης, είναι θεμιτό να δίδεται η  δυνατότητα να προταθούν διάφορες λύσεις, εντός του πλαισίου της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, ως προς την επιλογή και τη διάταξη των επιμέρους στοιχείων των τμημάτων των υποσυστημάτων. Ενδεχόμενη τιμολόγηση κάθε επιμέρους υπηρεσίας και κατηγορίας προμήθειας, ανεξαρτήτως αν τούτο ήταν εφικτό λόγω της έλλειψης τυποποίησης των σχετικών προϊόντων στην αγορά, θα περιόριζε την ελευθερία διαμόρφωσης της προσφοράς των διαγωνιζομένων για την επίτευξη της οικονομικότερης και αποδοτικότερης εφαρμογής του ΣΕΦΔ και συνακόλουθα τον ανταγωνισμό. Ενόψει των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη και τον προσκομισθέντα κατά την παρούσα διαδικασία πίνακα, ο οποίος παρόλο που δεν είχε διαβιβαστεί στο Κλιμάκιο περιλαμβανόταν εξ αρχής στον φάκελο της ελεγχόμενης σύμβασης και στον οποίο προϋπολογίζεται αναλυτικά η δαπάνη των επιμέρους τμημάτων των υποσυστημάτων της ελεγχόμενης προμήθειας, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η προσφεύγουσα Α.Α. έχει τηρήσει την απαίτηση, κατ’ άρθρο 45 παρ. 3 περ. β του ν. 4412/2016, τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας. Επομένως, δεν συντρέχει η σχετικώς διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια. Ανακαλεί την 283/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια «Συστήματος Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)»....επιδιώκεται η ανάκληση της 283/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...) Όπως όμως αποτυπώνεται και στη σκέψη 18 της παρούσας η σχετική ανάλυση κόστους στα επικαλούμενα από την προσφεύγουσα υπηρεσιακά έγγραφα, δεν περιέχει τις ποσότητες κατά είδος και τιμή μονάδας εκάστου είδους που λήφθηκαν ως βάση για την προεκτίμηση από την ΕΕΤΤ της εξαγόμενης συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, εκπληρώνοντας την απαίτηση του άρθρου 45 του ν. 4412/2016 για τεκμηρίωση του προϋπολογισμού και τούτο μολονότι το αντικείμενο του διαγωνισμού αφορά σε προμήθεια υποδιαρούμενη σε επιμέρους είδη και κατηγορίες ειδών, όπως και σε παροχή υπηρεσιών με υποδιαίρεση σε εργατοώρες και μαθητοώρες εκπαίδευσης και συντήρησης.(...).Ενόψει τούτων, το Τμήμα κρίνει ότι είναι βάσιμοι οι δεύτερος και τρίτος λόγοι ανάκλησης, ενώ αναφορικά με τον πρώτο από τους προβαλλόμενους λόγους, πρέπει να αναβληθεί  η οριστική κρίση του Δικαστηρίου, προκειμένου κατ’ εφαρμογή του άρθρου 333 παρ. 3 και 328 παρ. 5 της Δικονομίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου να συμπληρωθούν τα στοιχεία του φακέλου με την προσκόμιση, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στις σκέψεις 6 και 27 της παρούσας, του σχετικού εγγράφου ή των εγγράφων ανάλυσης κόστους με αναφορά αριθμητικά στην ποσότητα που αποτέλεσε τη βάση για την εξαγωγή του προϋπολογισμού ανά είδος και συνολικά, αντιστοιχιζόμενο με την τιμή μονάδας του είδους αυτού και τούτο τόσο κατά το μέρος του προϋπολογισμού που συγχρηματοδοτείται από ενωσιακούς και εθνικούς πόρους (Στάδιο Α, Τμήμα α) όσο και κατά τα λοιπά μέρη που προβλέπεται ότι χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και την ίδια την αναθέτουσα Αρχή.

Δέχεται την κρινόμενη προσφυγή για τους δεύτερο και τρίτο λόγους αυτής.

Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης ως προς τον πρώτο λόγο.

Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης.

Τροποποιητική σύμβαση / προμήθεια «Συστήματος Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)» (...)Συνεπώς, η έννοια της «ουσιώδους» τροποποίησης της περ. α΄ της παρ. 5 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 ερμηνεύεται αυτόνομα και έχει οιονεί δικονομικό χαρακτήρα, καθώς οριοθετεί τις τροποποιητικές συμβάσεις που υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο. Η έννοια δε αυτή φωτίζεται ερμηνευτικά από τις κατευθύνσεις των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, κατά τρόπο ώστε στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου να υπάγονται οι τροποποιήσεις συμβάσεων προμηθειών που είχαν αρχικά υπαχθεί στον προσυμβατικό του έλεγχο και έχουν οικονομικό αντικείμενο, με την εξαίρεση των τροποποιήσεων de minimis (βλ. άρθρο 132 παρ. 2 ν. 4412/2016), ή συνεπάγονται τροποποίηση ουσιωδών όρων (essentialia negotii) της αρχικής σύμβασης, όπως, ενδεικτικά, του αντικειμένου της σύμβασης, του προσώπου ενός των αντισυμβαλλομένων, του συμβατικού τιμήματος, του τρόπου υπολογισμού και του χρόνου καταβολής αυτού και των προβλεπόμενων στη σύμβαση εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, του τρόπου ή/και του τόπου παράδοσης των προς προμήθεια ειδών. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο οι τροποποιητικές συμβάσεις προμηθειών που συνάπτονται κατ’ εφαρμογή σαφών και ρητών όρων της αρχικής σύμβασης, διατυπωμένων με ακρίβεια, όπως είναι οι προαιρέσεις (βλ. άρθρο 132 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016), καθώς και οι μεταβολές σε επιμέρους όρους της σύμβασης που δεν έχουν αντίκτυπο επί του οικονομικού αντικειμένου της και γίνονται κατ’ εφαρμογή διατάξεων της νομοθεσίας περί την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων.(...) η υποβληθείσα προς έλεγχο αρμοδίως εγκριθείσα ... τροποποίηση της ... αρχικής σύμβασης (ως αυτή έχει ήδη τροποποιηθεί με τις ... και ... τροποποιητικές συμβάσεις), αφορά στην παράταση του χρονοδιαγράμματος των παραδόσεων εκάστου παραδοτέου, σύμφωνα με το προεκτεθέν αίτημα της Αναδόχου, χωρίς να επιφέρει μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνεπώς, δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης τα οποία ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ν.4412/2016 και δεν μεταβάλλουν ουσιωδώς όρους της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο σύμφωνα το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποιητικής σύμβασης.

Προμήθεια «Συστήματος Εποπτείας Φάσματος Δορυφορικών Επικοινωνιών (ΣΕΦΔ)» Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:  16.1. Κατά παράβαση των αναφερθεισών στη σκέψη 3 της παρούσας διατάξεων του άρθρου 45 του ν.4412/2016, από τα έγγραφα της σύμβασης ελλείπει η τεκμηρίωση του προϋπολογισμού του προκηρυχθέντος αντικειμένου, τόσον κατά το μέρος που συγχρηματοδοτείται από ενωσιακούς και εθνικούς πόρους (Στάδιο Α, Τμήμα α) όσον και κατά τα λοιπά μέρη που προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν από την ίδια την αναθέτουσα Αρχή.  16.2. Κατά παράβαση των αναφερομένων στις σκέψεις 4 και 5 της παρούσας διατάξεων του ν. 4412/2016, τέθηκε, με την παρ. 2.2.5 της Διακήρυξης, ως κριτήριο καταλληλότητας ο γενικός ετήσιος κύκλος εργασιών των ετών 2019, 2018 και 2017 και ζητήθηκε η προσκόμιση των αντίστοιχων οικονομικών στοιχείων, που εκφεύγουν του ανώτατου χρονικού πλαισίου (τρεις τελευταίες οικονομικές χρήσεις, οι οποίες εν προκειμένω αντιστοιχούν στις χρήσεις 2020, 2019 και 2018 εφόσον η Διακήρυξη δημοσιεύθηκε το έτος 2021) που τίθεται με τις διατάξεις του Παραρτήματος XII «Αποδεικτικά μέσα για τα κριτήρια επιλογής» του Προσαρτήματος A΄ του ν.4412/2016.  16.3. Κατά παράβαση των αναφερομένων στις σκέψεις 6 και 7 της παρούσας διατάξεων του άρθρου 86 του ν. 4412/2016, αλλά και των σχετικών προβλέψεων της παρ. 2.3.2.1 της Διακήρυξης, ερμηνευόμενων υπό το πρίσμα των προαναφερόμενων διατάξεων του ν. 4412/2016 και των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, το πρακτικό 14/16.12.2021 της ΕΔΔ περί αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς της υποψήφιας «EDIL (…)» δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως. Τούτο, διότι σε αυτό παρατίθεται μόνο πίνακας αριθμητικής βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς ανά Κριτήριο Αξιολόγησης, συνοδευόμενης από ελλιπή – συμπερασματική λεκτική αιτιολόγηση (διά των φράσεων «καλύπτονται», «καλύπτονται πλήρως», «υπερκαλύπτονται» ή «καλύπτονται μερικώς» οι οικείες Απαιτήσεις ή τα χαρακτηριζόμενα ως «επιθυμητά» στοιχεία αυτών), από την οποία δεν προκύπτει η αντιστοίχιση των αξιολογούμενων στοιχείων της προσφοράς προς καθένα από τα προβλεπόμενα στη Διακήρυξη Κριτήρια, μολονότι, όπως προεκτέθηκε, πρέπει να καθίσταται επαληθεύσιμο ότι η υποβληθείσα τεχνική προσφορά καλύπτει στα επιμέρους κριτήρια τις απαιτήσεις που τίθενται από τη διακήρυξη, χωρίς να παρουσιάζει αποκλίσεις από τα σχετικώς προβλεφθέντα σε αυτή. Περαιτέρω, η ως άνω έλλειψη επαρκούς λεκτικής αιτιολόγησης, που κατά τα παγίως ήδη κριθέντα δεν αναιρείται από το γεγονός ότι στο εν λόγω στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας συμμετείχε τελικά μία μόνο εταιρεία, είναι εν προκειμένω ουσιώδης, λαμβανομένης υπόψη και της διεξαχθείσας εκτενούς αλληλογραφίας μεταξύ της ΕΔΔ και της προσφέρουσας εταιρείας (βλ. τα πρακτικά της 11ηςΣυν./24.11.2021, 12ηςΣυν./2.12.2021 και 13ηςΣυν./6.12.2021 της ΕΔΔ, καθώς και τις από 25.11.2021, 2.12.2021 και 14.12.2021 απαντήσεις της εταιρείας) για την παροχή διευκρινίσεων αναφορικώς με πλήθος επιμέρους ζητημάτων της υποβληθείσας τεχνικής προσφοράς της τελευταίας.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1832/2022.