ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση του έργου του Δήμου … Αττικής με τίτλο «Αποκατάσταση Σχολικών Μονάδων από τον σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019 στο Δήμο …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.747.160,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.)(....)Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης επί της νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση Σχολικών Μονάδων από τον σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019 στο Δήμο …».Διατάσσει τη συμπλήρωση των στοιχείων του φακέλου με τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό στοιχεία.

Παροχή υπηρεσιών:Με τα δεδομένα αυτά, οι ανατεθείσες υπηρεσίες δεν υπάγονται   στην έννοια της μελέτης του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 υποπερ. α΄, καθόσον δεν αποβλέπουν στην παραγωγή, επέμβαση, σχεδιασμό ή απεικόνιση έργου, αλλά αφορούν σε υπηρεσίες αποτύπωσης, ανάλυσης και καταγραφής υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και στην επιλογή της βέλτιστης παρέμβασης, ώστε να μεγιστοποιηθεί το οικονομικό όφελος του Δήμου. Το γεγονός δε ότι ως CPV χρησιμοποιήθηκε κωδικός που αντιστοιχεί σε «τεχνικές υπηρεσίες», όπως αναφέρεται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Γ΄ του ν. 4412/2016, δεν ασκεί επιρροή, διότι από την αναλυτική περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης προκύπτει ότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στην έννοια των γενικών υπηρεσιών και η αναγραφή του εν λόγω κωδικού έγινε από παραδρομή. Συνεπώς, της απευθείας ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών δεν απαιτούνταν η τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016.(..)Ενόψει όμως της προσκομισθείσας, με το έγγραφο επανυποβολής, ανάλυσης σχετικά με το κόστος των εν λόγω υπηρεσιών, στην περίπτωση που αυτές υλοποιούνταν από το προσωπικό του Δήμου, που θα ανερχόταν σε 27.020,00 ευρώ, ήτοι μεγαλύτερο του ποσού της ελεγχόμενης σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι με την εν λόγω σύμβαση λειτουργούσαν προς το συμφέρον του Δήμου και σύμφωνα με την αρχή της οικονομικότητας.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Η Πράξη 57/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «Κατεπείγοντα έργα αποκατάστασης βλαβών των υποδομών συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων "Daniel" και "Elias"» στους Δήμους Ζαγοράς – Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Ρήγα Φεραίου. Το έργο, προϋπολογισμού 224.354.838,71 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ανατέθηκε μέσω διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης. Το Κλιμάκιο ανέβαλε την οριστική κρίση επί της νομιμότητας, διατάσσοντας τη συμπλήρωση του φακέλου με απαραίτητα στοιχεία. Συγκεκριμένα ζητήθηκαν Τεχνικά Δελτία Υποέργων, έγγραφες διευκρινίσεις για την τεκμηρίωση του προϋπολογισμού, τα παραδοτέα των Τεχνικών Συμβούλων (μελέτες, εκθέσεις αυτοψίας), αναλυτικές διευκρινίσεις για την επιλογή μη υποδιαίρεσης του έργου σε τμήματα, καθώς και η απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ επί της σχετικής προδικαστικής προσφυγής.

Με τα δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώνονται κατά το παρόν στάδιο και με τα στοιχεία που τέθηκαν υπ’ όψιν του Κλιμακίου, προφανείς νομικές πλημμέλειες στους όρους διεξαγωγής της διαδικασίας ανάθεσης του εν λόγω έργου, που να κωλύουν την περαιτέρω πρόοδό της. Εν τούτοις, το Κλιμάκιο επιφυλάσσεται να επανέλθει σε κρίση επί της διαδικασίας, σε περίπτωση περάτωσης των λοιπών φάσεων του διαγωνισμού με την έκδοση εκτελεστών διοικητικών πράξεων και εφόσον υποβληθεί σχετικός φάκελος ενώπιόν του. Τούτο, προκειμένου να διαπιστώσει, βάσει της εκ του Συντάγματος αρμοδιότητας του Δικαστηρίου για άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί της διαδικασίας σύναψης δημόσιας σύμβασης, την ουσιαστική συμφωνία, τόσο των προσφορών που θα έχουν τελικώς υποβληθεί, όσο και της αιτιολόγησης των οικείων κρίσεων της αναθέτουσας αρχής με τους όρους της διακήρυξης, και να διαγνωσθεί έτσι η τήρηση των αρχών της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες διεξαγωγής του διαγωνισμού, μη συντρεχόντων λόγων που θα μπορούσαν υπό οποιαδήποτε εκδοχή να επηρεάσουν την έκβασή του σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας.(...)από τον έλεγχο των στοιχείων του υποβληθέντος ενώπιον του Κλιμακίου φακέλου για το υποέργο 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 38.614.450,74 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.,  διαπιστώθηκε ότι δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτόν:....Συνεπώς, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η οριστική κρίση του επί της νομιμότητας των «τευχών δημοπράτησης» του υποέργου 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας», προκειμένου ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης «…Α.Ε.» να προσκομίσει τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία.Για τους λόγους αυτούς Απαραδέκτως εισάγονται για έλεγχο νομιμότητας στο Κλιμάκιο τούτο τα «τεύχη δημοπράτησης» του υποέργου 5 «Αναβάθμιση Κτιριακών Εγκαταστάσεων Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών».Παραπέμπει τα τεύχη δημοπράτησης του υποέργου 6 «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός Εκθεσιακού Περιεχομένου Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών» στο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης και διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό για το υποέργο 3 «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας

Αγορά ακινήτου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και καθώς το ζήτημα της φύσης της σύμβασης αγοράς ακινήτου/κτίσματος υπό ανέγερση ή διαμόρφωση, με υποχρέωση του πωλητή να το παραδώσει πλήρως αποπερατωμένο σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της οικείας διακήρυξης, αποτελεί πρόκριμα για τον έλεγχο της νομιμότητας της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας και του οικείου σχεδίου σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η διατύπωση οριστικής κρίσης, μέχρις ότου η Ολομέλεια του Δικαστηρίου αποφανθεί επί της ως άνω αμφισβήτησης.

Ναυαγοσωστική κάλυψη παραλιών...Mε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, ως προς την πρώτη αναδειχθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια, ήτοι της μη τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, το Τμήμα κρίνει ότι κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από τον αιτούντα λόγο, στην προσκομιζόμενη τεχνική έκθεση, η οποία πάντως θα έπρεπε να είναι προσαρτημένη τόσο στην .... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε η διενέργεια του διαγωνισμού και οι όροι της διακήρυξης όσο και στην ίδια τη διακήρυξη, τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της σύμβασης, με ενδελεχή ανάλυση των επιμέρους κονδυλίων (α. δαπάνες μισθοδοσίας και ασφάλισης προσωπικού, β. κόστος κατασκευής και τοποθέτησης πύργων και οριοθέτησης παραλιών, γ. δαπάνες χρήσης σκαφών, δ. κόστος ναυαγοσωστικού και ιατρικού/φαρμακευτικού εξοπλισμού, ε. κόστος διοικητικής υποστήριξης).(...)Κατ’ ακολουθίαν όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει, κατά πλειοψηφία, να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 430/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή των οικείου σχεδίου συμβάσεως, δοθέντος ότι με την προσβαλλόμενη πράξη δεν αναδείχθηκε άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής της, υπό τον όρο διόρθωσης της διάρκειας της σύμβασης στο άρθρο 14 του σχεδίου, με ρητή αναγραφή ότι η έναρξη ισχύος της άρχεται από την υπογραφή της (και όχι όπως αναγράφεται από 1ης Ιουνίου 2019), μετά την ολοκλήρωση του παρόντος προσυμβατικού ελέγχου και με ανάλογη αναπροσαρμογή του προβλεπόμενου στο άρθρο 18 του υποβληθέντος σχεδίου συμβατικού ανταλλάγματος.

Νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου μελετητή για την εκπόνηση της μελέτης «Αρδευτικό δίκτυο Φράγματος Πλακιώτισσας Ηρακλείου Κρήτης».(...)Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών ελλείψεων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική κρίση του επί της νομιμότητας της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, προκειμένου να προσκομιστούν με επιμέλεια της Αναθέτουσας Αρχής τα προαναφερόμενα στοιχεία.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής κρίσης. Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με τα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας Πράξης στοιχεία, εντός δεκαπέντε ημερών από την κοινοποίηση αυτής στην Αναθέτουσα Αρχή. 

Υπηρεσίες ναυαγοσωστικής κάλυψης παραλιών...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον από το π.δ 31/2018 που εφαρμόζεται εν προκειμένω προβλέπεται ότι οι ναυαγοσώστες απασχολούνται για 7 ώρες ημερησίως και ειδικότερα από 10:30 πμ ως 17:30μμ, χωρίς περαιτέρω να προβλέπεται κάτι διαφορετικό από οποιοδήποτε στοιχείο του φακέλου, εσφαλμένως υπολογίστηκε με την 124/2018 μελέτη η τιμή μονάδας ανά ανθρωπομήνα λαμβάνοντας υπόψη απασχόληση 8 ωρών και επηρεάζοντας κατά αυτό τον τρόπο τον προϋπολογισμό του διαγωνισμού. Περαιτέρω, δεν αιτιολογείται α) ο τρόπος υπολογισμού του μηνιαίου κόστους εποπτείας, το οποίο ορίζεται στο ποσό των 1.800,00 ευρώ ανά επόπτη, χωρίς αναλυτική τεκμηρίωση, β) ο υπολογισμός του ημερομισθίου του χειριστή του ναυαγοσωστικού σκάφους 5,5 μέτρων και του οδηγού του ναυαγοσωστικού αυτοκινήτου 4Χ4, βάσει του ημερομισθίου του ναυαγοσώστη, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικές ειδικότητες, γ) ο τρόπος υπολογισμού του κόστους εργατικών των τριών ατόμων που θα απασχοληθούν με την υπηρεσία της οργάνωσης και διαχείρισης του προγράμματος Γαλάζιας Σημαίας, καθώς ορίζεται μόνο ως κόστος εργασίας ανά ώρα του εργάτη, του οδηγού και του επόπτη τα ποσά των 8,1 ευρώ, 8,6 ευρώ και 10,00 ευρώ αντίστοιχα, χωρίς περαιτέρω τεκμηρίωση της εν λόγω βάσης υπολογισμού. Τέλος, δεν τεκμηριώνεται ο τρόπος προσδιορισμού της – αναγραφόμενης στον πίνακα ενδεικτικού προϋπολογισμού της …. μελέτης – ποσότητας των επιμέρους υπηρεσιών που ανατίθεται στην ανάδοχο, και συγκεκριμένα για τη ναυαγοσωστική κάλυψη παραλίας, με μονάδα μέτρησης τον «πύργο ανά μήνα κολυμβητικής περιόδου», αναγράφεται ποσότητα 144, παρά το γεγονός ότι αναφέρεται η λειτουργία 10 πύργων Χ 12 μήνες [4 μήνες για τρεις κολυμβητικές περιόδους] = 120 πύργοι, και για την οργάνωση – διαχείριση προγράμματος Γαλάζιας Σημαίας, με μονάδα μέτρησης την «ακτή ανά κολυμβητική περίοδο», αναγράφεται ποσότητα 84, παρά το γεγονός ότι αναφέρεται η κάλυψη 24 ακτών Χ 3 κολυμβητικές περιόδους = 72 ακτές, απόλυτες τιμές που διαμορφώνουν την τελική προϋπολογισθείσα δαπάνη. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν παρατίθεται σαφής τρόπος εξαγωγής της εκτιμώμενης αξίας του κάθε τμήματος του διαγωνισμού και κατ’ επέκταση της συνολικά προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτού, γεγονός που, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διαδικασίας αυτού, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη και του μηδενικού ποσοστού έκπτωσης της οικονομικής προσφοράς της αναδειχθείσας αναδόχου εταιρείας.

Το Ε' Κλιμάκιο (Δ' Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέδωσε την Πράξη 317/2025, αναβάλλοντας την έκδοση οριστικής πράξης επί της νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με τίτλο «Αποκατάσταση ζημιών στον προσήνεμο μώλο στο “Έξω Λιμάνι” Λιμένα Τήνου». Το έργο έχει προϋπολογισμό 2.500.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.) και συμβατική δαπάνη 2.325.000,01 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι δεν υποβλήθηκε πλήρης φάκελος, καθώς έλειπαν κρίσιμα στοιχεία, όπως διευκρινίσεις για τη σχέση με προηγούμενη σύμβαση (ελέγχθηκε με την 65/2023 Πράξη) και την αλληλεπικάλυψη του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, η Οριστική Μελέτη Λιμενικών Έργων, η τεχνική έκθεση υποθαλάσσιας αυτοψίας του 2023, τεκμηρίωση της αύξησης του προϋπολογισμού κατά 1.000.000,00 ευρώ, έγγραφα αρχαιολογικής αδειοδότησης, τα δικαιολογητικά συμμετοχής/κατακύρωσης της αναδόχου, και επίκαιρη βεβαίωση περί μη άσκησης προδικαστικών προσφυγών. Διατάχθηκε η συμπλήρωση των ελλειπόντων στοιχείων.