ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Στην προκειμένη περίπτωση, με την 2/11.1.2017 αναβλητική πράξη του Κλιμακίου τούτου ζητήθηκε η συμπλήρωση του φακέλου, με στοιχεία απαραίτητα για την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας. Ειδικότερα, με την πράξη αυτή ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, να υποβληθούν: α) η απόφαση ένταξης του έργου στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου, β) αναλυτικός προϋπολογισμός καθώς και αναλυτική προμέτρηση των Η/Μ εργασιών, γ) τα αποδεικτικά κοινοποίησης της κατακυρωτικής του διαγωνισμού απόφασης στους λοιπούς πλην μειοδότη, υποψήφιους εργολήπτες, δ) η απόφαση του Ελεγκτή Νομιμότητας (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής) για τον έλεγχο νομιμότητας της κατακυρωτικής απόφασης και, ε) το σχέδιο της προς υπογραφή σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της πρώτης σε σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου. Ωστόσο, από την εξέταση των στοιχείων του φακέλου, όπως αυτός συμπληρώθηκε με το ανωτέρω, εκδοθέν μετά από πέντε μήνες από την έκδοση της ανωτέρω αναβλητικής πράξης διαβιβαστικό έγγραφο (στο οποίο, δε, δεν αναφέρεται ότι εκδόθηκε σε εκτέλεση της ανωτέρω 2/2017 αναβλητικής πράξης αλλά σε συνέχεια του 81572/29.12.2016 εγγράφου του Δικαστηρίου), διαπιστώνεται ότι η ανωτέρω αναβλητική πράξη δεν έχει εκτελεσθεί. Ειδικότερα: 1) δεν υποβλήθηκαν παντάπασι τα ως άνω υπ΄ αριθ. β), γ) και δ) στοιχεία, τα οποία πρέπει απαραιτήτως να υποβληθούν, 2) το σχέδιο σύμβασης που υποβλήθηκε δεν είναι συνταγμένο σύμφωνα με τον ν. 4412/2016, ο οποίος διέπει τον εν λόγω διαγωνισμό, όπως ορίζεται στα άρθρα 376 παρ. 5 και 379 παρ. 1 αυτού (ημερ. δημοσίευσης στο ΚΗΜΔΗΣ: 17.8.2016), καθώς και στην 27378/22.8.2016 έγγραφη διευκρίνιση του Δημάρχου ... προς τους διαγωνιζομένους. Επομένως, πρέπει να υποβληθεί σχέδιο σύμβασης που να έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω και, 3) για την ένταξη του έργου στο οικείο τεχνικό πρόγραμμα προσκομίστηκε απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και όχι, όπως απαιτείται από το άρθρο 208 του κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (βλ.ν. 3463/06 ), η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να προσκομιστεί.

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης των υπηρεσιών με τίτλο «Αποκομιδή απορριμμάτων Δήμου.." (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου των ελεγχομένων υπηρεσιών μέχρι και το στάδιο της έκδοσης της 158/18.5.2017 κατακυρωτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., επισημαίνοντας, περαιτέρω, ότι η αναθέτουσα αρχή πρέπει να υποβάλει για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας και το συνταχθέν σύμφωνα με την ως άνω απόφαση σχέδιο της οικείας σύμβασης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη Ι της παρούσας, το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς αφορά στην εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών για την ολοκλήρωση συγχρηματοδοτουμένου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργου, το οποίο νομίμως δεν υπεβλήθη στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου. Και τούτο, διότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του εν λόγω (αρχικού) έργου υπολειπόταν του ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο των συγχρηματοδοτούμενων έργων, ήτοι του ποσού των δέκα εκατομμυρίων ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 35 παρ. 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο που κυρώθηκε με τοάρθρο πρώτο του ν. 4129/2013. Περαιτέρω δε, η συμβατική αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης (397.804,42 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α ), συναθροιζόμενη με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.975.609,76 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το ως άνω όριο υπαγωγής στον έλεγχο (10.000.000 ευρώ). Κατά συνέπεια, απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο ενώπιον του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος, ελλείψει αρμοδιότητας, όφειλε να απέχει αυτού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από τους αιτούντες.

Σύμβαση Ανάπτυξης Αεροδρομίου (ΣΑΑ) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, και των εταιρειών με τις επωνυμίες: (α) «...και (δ) ..., έναντι της Αμοιβής Χορήγησης Δικαιωμάτων που προβλέπεται στο άρθρο 3.3 και το Παράρτημα 2 της ΣΑΑ(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (ΙΙ Β), το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι το σχέδιο για την παράταση της, από 31.7.1995, Σύμβασης Ανάπτυξης Αεροδρομίου, που αφορά σε τροποποιητική σύμβαση αυτής, η οποία (αρχική) δεν υπήχθη στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν υπόκειται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, καθώς δεν ενέχει λειτουργική αυτοτέλεια σε σχέση με την αρχική συμφωνία, αλλά ενσωματώνεται σε αυτήν, συνιστώντας ένα ενιαίο σύνολο, άλλωστε τυχόν έλεγχος της ως άνω τροποποιητικής θα ενείχε ως αποτέλεσμα τον ευθύ ή παρεμπίπτοντα έλεγχο της αρχικής συμφωνίας μετά τη σύναψή της, έστω και κατά τα κεφάλαια που το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης αφορά. Συνεπώς, το εν λόγω σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης απαραδέκτως υπεβλήθη για έλεγχο νομιμότητας στο Κλιμάκιο, το οποίο, κατ’ ορθή ερμηνεία των προεκτιθέμενων διατάξεων, απείχε του ελέγχου αυτού. 

Ανάθεση παροχής υπηρεσιών-έλεγχος νομιμότητας:  Κατόπιν τήρησης διατυπώσεων δημοσιότητας, κατά την ορισθείσα από τη διακήρυξη ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού (24.7.2017), προσήλθαν και υπέβαλαν εμπρόθεσμα προσφορές οι εταιρείες …, και ….  Οι προσφορές (Φάκελοι Α΄) αποσφραγίστηκαν και αξιολογήθηκαν από τις αντίστοιχες Επιτροπές, που συγκροτήθηκαν νόμιμα με απόφαση του Διευθύνοντος Συμβούλου, ως παραδεκτές και σύμφωνες με τους όρους της προκήρυξης, κατόπιν δε της αποσφράγισης των Οικονομικών Προσφορών (Φάκελοι Β΄) στις 4.9.2017, διαπιστώθηκε ότι τη χαμηλότερη προσφορά με ποσοστό αμοιβής 3,74% επί του μηνιαίου κόστους είχε υποβάλει η εταιρεία … . Κατόπιν αυτών, με την 345/07/14.9.2017 απόφαση του ΔΣ της ... κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην ανωτέρω εταιρεία, υπό τον όρο της προσκόμισης βεβαιώσεων από τη ... και τις συνδεδεμένες με αυτήν επιχειρήσεις περί μη παροχής σε αυτές υπηρεσιών σχετικών με την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, ενώ με την από 3.10.2017 επιστολή της η ως άνω εταιρεία αποδέχθηκε χωρίς επιφυλάξεις την από 29.9.2017 επιστολή της ... περί πρόθεσης ανάθεσης σε αυτήν των ελεγχόμενων υπηρεσιών..Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένης υπόψη της μη άσκησης ενστάσεων, αντιρρήσεων ή ενδίκων βοηθημάτων (σχετ. η 109782/5.10.2017 βεβαίωση του Προέδρου του Δ.Σ. και Διευθύνοντος Συμβούλου της ...), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη φάση της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι και την έκδοση της ως άνω προσωρινής κατακυρωτικής απόφασης (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 3976/2014, VI Tμ. 3797/2014), για την ολοκλήρωση δε του ελέγχου επισημαίνεται ότι απαιτείται η υποβολή των προβλεπόμενων στο άρθρο 12 της προκήρυξης δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο έλεγχος αυτών και η συναφής έγκριση των αρμοδίων οργάνων της ... (Ε.Σ. Ζ΄ Κλ. 269/2017, 261, 260, 195, 194/2015).

Έλεγχος νομιμότητας-Παροχή υπηρεσιών:Κατόπιν τήρησης διατυπώσεων δημοσιότητας, κατά την ορισθείσα από τη διακήρυξη ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού (25.7.2017), προσήλθαν και υπέβαλαν εμπρόθεσμα προσφορές οι εταιρείες …. Οι προσφορές (Φάκελοι Α΄) αποσφραγίστηκαν και αξιολογήθηκαν από τις αντίστοιχες Επιτροπές, που συγκροτήθηκαν νόμιμα με απόφαση του Διευθύνοντος Συμβούλου, ως παραδεκτές και σύμφωνες με τους όρους της προκήρυξης, κατόπιν δε της αποσφράγισης των Οικονομικών Προσφορών (Φάκελοι Β΄) την 31η.8.2017, διαπιστώθηκε ότι τη χαμηλότερη προσφορά με ποσοστό αμοιβής 6,1% επί του μηνιαίου κόστους είχε υποβάλει η εταιρεία ... Κατόπιν αυτών, με την 345/11/14.9.2017 απόφαση του Δ.Σ. της ... κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην ανωτέρω εταιρεία, υπό τον όρο της προσκόμισης βεβαιώσεων από τη Δ.Ε.Π.Α. Α.Ε. και τις συνδεδεμένες με αυτήν επιχειρήσεις περί μη παροχής σε αυτές υπηρεσιών σχετικών με την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, ενώ με την από 2.10.2017 επιστολή της η ως άνω εταιρεία αποδέχθηκε χωρίς επιφυλάξεις την από 29.9.2017 επιστολή της …. περί πρόθεσης ανάθεσης σε αυτήν των ελεγχόμενων υπηρεσιών.Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένης υπόψη της μη άσκησης ενστάσεων, αντιρρήσεων ή ενδίκων βοηθημάτων (σχετ. η 109776/5.9.2017 βεβαίωση του Προέδρου του Δ.Σ. και Διευθύνοντος Συμβούλου της ….), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη φάση της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι και την έκδοση της ως άνω προσωρινής κατακυρωτικής απόφασης (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 3976/2014, VI Tμ. 3797/2014), για την ολοκλήρωση δε του ελέγχου επισημαίνεται ότι απαιτείται η υποβολή των προβλεπόμενων στο άρθρο 12 της προκήρυξης δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο έλεγχος αυτών και η συναφής έγκριση των αρμοδίων οργάνων της …. (Ε.Σ. Ζ΄ Κλ. 269/2017, 261, 260, 195, 194/2015).

Αποκατάσταση βλάβων..Ενόψει αυτού τo Κλιμάκιο κρίνει ότι προκειμένου να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα της υποβληθείσας προς έλεγχο προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να προσκομισθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής (υλοποίησης του αντικειμένου της), το οποίο δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην ως άνω οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων (υποέργων και ενεργειών) της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.). Το χρονοδιάγραμμα αυτό δύναται είτε να περιληφθεί στο ως άνω άρθρο του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης που αφορά στη διάρκεια αυτής είτε να προσαρτηθεί σε Παράρτημα αυτής, το οποίο θα ορισθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται τέλος, ότι το κατά τα ανωτέρω νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που θα συνταχθεί και στο οποίο θα ενσωματώνεται το σχετικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ως όρος αυτής, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Στην προκειμένη υπόθεση, από τον υποβληθέντα στο Κλιμάκιο από τον Δήμου … φάκελο της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και της προς υπογραφή σύμβασης του έργου «Κατασκευή Βρεφονηπιακού Σταθμού Ολοκληρωμένης Φροντίδας στο ..», προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.893.333,34 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ελλείπουν τα ακόλουθα ουσιώδη για την άσκηση του σχετικού προληπτικού ελέγχου νομιμότητας στοιχεία: Α) Η άδεια δόμησης του υπό κατασκευή κτιρίου (σε ισχύ).Β) Η απόφαση ένταξης του έργου στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου. Γ) Τεχνική έκθεση του έργου,..Δ) Τυχόν υπάρχουσα απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το ελεγχόμενο έργο. Ε) Αναλυτικό προϋπολογισμό καθώς και αναλυτική προμέτρηση των Η/Μ εργασιών. ΣΤ) Διευκρινίσεις για το αν το ελεγχόμενο έργο χρηματοδοτείται μόνον από πιστώσεις του Δήμου .. ή, όπως αναφέρεται στη διακήρυξη, συγχρηματοδοτείται και από πιστώσεις της Περιφέρειας ...Ζ) Η κατακυρωτική του διαγωνισμού απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής. Η) Τα αποδεικτικά κοινοποίησης της κατακυρωτικής απόφασης στους λοιπούς πλην μειοδότη, υποψήφιους εργολήπτες. Θ) Η απόφαση του Ελεγκτή Νομιμότητας..Ι) Βεβαίωση περί μη άσκησης ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και ένδικων βοηθημάτων κατά των πράξεων της ανωτέρω δημοπρασίας..ΙΑ) Το σχέδιο της προς υπογραφή σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της πρώτης σε σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου.Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος … να προσκομίσει, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω ελλείποντα στοιχεία.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση των υπηρεσιών: «Αποκομιδή-μεταφορά και διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων, σάρωση (μηχανική και χειρωνακτική), χορτοκοπή - κλαδοκοπή (μηχανική και χειρωνακτική) καθώς και αποκομιδή και διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας του Δήμου …»(....)κατά του κύρους της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας και της κατακυρωτικής απόφασης δεν εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων.Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία επιλογής αναδόχου και κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος...σχεδίου σύμβασης...επισημαίνοντας όμως ότι η ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτού, που δεν αναφέρεται στο σχέδιο, θα είναι μεταγενέστερη της κοινοποίησης της παρούσας  Πράξης στο Δήμο...

Παροχή Υπηρεσιών Ασφάλειας/Φύλαξης:	1. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, από τα διαλαμβανόμενα στο διαβιβαστικό έγγραφο και τα αναγραφόμενα στο υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης, συνάγεται ότι η ....... ουδόλως συμμορφώθηκε με τα κριθέντα από το παρόν Κλιμάκιο στην αναβλητική του Πράξη. Αντιθέτως, εμμένει στην εφαρμογή του μαθηματικού τύπου με τον τρόπο που τον εφάρμοσε εξ αρχής. Η κρίση δε περί της μη νομιμότητας της γενόμενης αναπροσαρμογής της συμβατικής τιμής, ως εκ του γεγονότος  ότι αυτή έλαβε χώρα σε όλο το ποσό της προσφερθείσας τιμής μονάδας, ενώ, έπρεπε να γίνει μόνο κατά το μέρος που αφορά στο εργατικό κόστος και τις αναλογούσες σε αυτό ασφαλιστικές εισφορές, όχι δε και στα λοιπά, μη συναπτόμενα με την αύξηση του εργατικού, κόστη, είναι οριστική, χωρίς να ασκεί επιρροή το γεγονός ότι, κατά τα λοιπά, αναβλήθηκε η έκδοση οριστικής πράξης (πρβλ ΕλΣυν Τμήμα Μείζ. Επτ Συνθ. 1883/2017 σκ.ΙΙ Β). Ως εκ τούτου, το παρόν Κλιμάκιο, πέραν του ότι δεν αμφισβητεί την ορθότητα της κρίσης αυτής, δεν δύναται να κρίνει διαφορετικά. Η δε διαπιστωθείσα πλημμέλεια, η οποία αφορά στον ορθό προσδιορισμό του συμβατικού ανταλλάγματος παρίσταται ουσιώδης.