Καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο με πάγια αντιμισθία...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αξίωση της φερόμενης ως δικαιούχου του χρηματικού εντάλματος πληρωμής έχει ήδη υποπέσει στη διετή παραγραφή του εφαρμοστέου εν προκειμένω άρθρου 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995. Συγκεκριμένα, η παραγραφή εκκίνησε από τη γένεση της αξίωσης, στις 9.4.2013, ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 2963/31.11.2012 απόφασης του Δημάρχου ... περί διορισμού της ... [οπότε αυτή απέκτησε νόμιμη υπόσταση (βλ. ad hoc Πρ. Ι Τμ. 6/2015)], με την οποία εκδηλώθηκε η παράνομη παράλειψη του Δήμου ... να την προσλάβει αναδρομικώς, από αυτή δε την ίδια ημερομηνία (9.4.2013) η αξίωση κατέστη δικαστικώς επιδιώξιμη. Δοθέντος δε ότι έκτοτε και κατά τη διάρκεια των δύο ετών που ακολούθησαν δεν μεσολάβησε κανένα διακοπτικό της παραγραφής γεγονός, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 93 του ν. 2362/1995, η παραγραφή συμπληρώθηκε στις 9.4.2015. Εξάλλου, δεδομένου ότι η ενταλματοποίηση παραγεγραμμένης απαίτησης δεν επιτρέπεται, η εν λόγω πλημμέλεια, που καθιστά τη δαπάνη μη κανονική, λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Κλιμάκιο (βλ. Πρ. Κλιμ. Ι Τμ. 39/2016, 46/2017). Ομοίως δε, λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από αυτό τυχών λόγος διακοπής της παραγραφής, ο οποίος προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 67, 177/2016, Πρακτικά Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. Συν. 25η/30.10.2014 και 25ηα/3.11.2014, Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 114/2014).Τέτοιο δε λόγο συνιστά και η υποβολή αίτησης περί ικανοποίησης της σχετικής απαίτησης προς την αρμόδια υπηρεσία (βλ. άρθρο 93 περ. β του ν. 2362/1995). Στην υπό κρίση ωστόσο περίπτωση, η 32297/30.12.2016 αίτηση της φερόμενης δικαιούχου υπεβλήθη στην υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση της διετούς παραγραφής (9.4.2015) και ως εκ τούτου δεν ηδύνατο, κατά το χρόνο που υπεβλήθη, να επιφέρει πλέον κανένα διακοπτικό αποτέλεσμα..

Αμοιβή δικηγόρου Μετά δε την έναρξη ισχύος του νέου Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013), με τον οποίο καθιερώθηκε, κατά τα ανωτέρω, σύστημα συμβατικής ελευθερίας, το ποσό της αμοιβής του πληρεξούσιου δικηγόρου επιτρέπεται να ορίζεται τόσο ανώτερο, όσο και κατώτερο από τις αναφερόμενες στον Κώδικα αυτό αμοιβές (βλ. αιτιολογική έκθεση του Κώδικα, πρβλ. Κλ. Ι Τμ. 65/2014  επί των μεταβατικών διατάξεων του ν. 3919/2011). Περαιτέρω, ναι μεν ο προσδιορισμός της αμοιβής του πληρεξούσιου δικηγόρου ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του δημοτικού συμβουλίου, πλην όμως η άσκηση της ευχέρειας αυτής ελέγχεται ως προς την υπέρβαση των άκρων ορίων της, δηλαδή ως προς την υπέρβαση του εύλογου, βάσει των ειδικών περιστάσεων, μέτρου της δαπάνης (βλ. πρ. Ι Τμ. Ε.Σ. 132/2012, 163/2010). (….) Τέλος, προϋπόθεση για την καταβολή της δικηγορικής αμοιβής είναι η προηγούμενη εκτέλεση από τον δικηγόρο των σχετικών εργασιών, γεγονός που αποδεικνύεται με την προσκόμιση των δικαιολογητικών εκκαθάρισης της δαπάνης (βλ. πρ. Ι Τμ. Ε.Σ. 132/2012). Η εκτέλεση δε αυτή μπορεί να αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο δικαιολογητικό, όπως δικαστικές αποφάσεις, πρακτικά δικαστηρίων, γραμμάτια προείσπραξης, κατατεθείσες προτάσεις κλπ. (πρβλ. πρ. Ι Τμ. Ε.Σ. 179/2012, 144/2011).    

Οδοιπορικά μηχανικών:Η ειδική και εξαιρετική αυτή μεταχείριση δικαιολογείται από το γεγονός ότι οι μηχανικοί ασκούν, λόγω της ιδιότητάς τους, ιδιαίτερα υπηρεσιακά καθήκοντα (αυτοψίες, επιτόπιοι έλεγχοι, επίβλεψη εκτέλεσης τεχνικών έργων κ.λπ.), στο πλαίσιο εκτέλεσης των οποίων καθίσταται αναγκαία η συχνή εκτός έδρας μετακίνησή τους, γεγονός που συνεπάγεται αυξημένα έξοδα για αυτούς, τα οποία δεν καλύπτονται από τις γενικώς προβλεπόμενες στο ν. 2685/1999 δαπάνες μετακίνησης. Κατά συνέπεια, για την καταβολή αυξημένης δαπάνης ημερήσιας αποζημίωσης δεν αρκεί η απλή ιδιότητα του μετακινούμενου ως μηχανικού, ήτοι απόφοιτου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ή άλλης ισότιμης με αυτό πολυτεχνικής σχολής, αλλά απαιτείται να κατέχει οργανική θέση μηχανικού και αθροιστικώς να μετακινείται για την άσκηση υπηρεσιακών καθηκόντων, που συνδέονται αποκλειστικά με την ιδιότητά του αυτή (βλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Πρ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 63, 91, 102, 144, 185, 203, 205/2015, 25, 196, 215/2014, 56, 155, 270/2013, Ε.Σ. Πρ. Ι Τμ. 238/2010, 96/2009, 232/2008).

Κάλυψη εξόδων μετάβασης και διαμονής-διατροφής συνοδού ασφαλισμένου:..Με τα δεδομένα αυτά, μη νομίμως ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ προέβη στην έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος πληρωμής για την προκαταβολή της εντελλόμενης δαπάνης, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος πληρωμής προϋποθέτει απαίτηση εκκαθαρισμένη, ήτοι απαίτηση αποδεικνυόμενη, ως προς την ύπαρξη και την έκτασή της, από πλήρη και νόμιμα παραστατικά στοιχεία. Εν προκειμένω, κατά το χρόνο έκδοσης του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, η σχετική απαίτηση του φερόμενου ως δικαιούχου δεν ήταν εκκαθαρισμένη, κατά την προεκτεθείσα έννοια, και, επομένως, δεν υπήρχε εκ του νόμου δυνατότητα να εκδοθεί τακτικό χρηματικό ένταλμα πληρωμής, θα μπορούσε δε ο προαναφερθείς Οργανισμός, επιτρεπτώς, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 18 του ν.δ/τος 496/1974, να προβεί στην προκαταβολή της επίμαχης δαπάνης, με την έκδοση χρηματικού εντάλματος προπληρωμής, στο όνομα του ως άνω φερόμενου ως δικαιούχου-ασφαλισμένου του (πρβλ. Ε.Σ. Ι Τμ. πρ. 98/2010, VII Τμ. πρ. 98/2010, 27, 373/2009).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο τακτικό χρηματικό ένταλμα πληρωμής -ήτοι βάσει μη νόμιμου τίτλου πληρωμής- δαπάνη, είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Πρόσληψη νομικού συμβούλου.Προσληφθείς ως νομικός σύμβουλος σε ν.π.δ.δ. - σε αντίθεση με το δικηγόρο που έχει προσληφθεί νόμιμα με πάγια αντιμισθία - δεν δικαιούται το σύνολο των αποδοχών του κλιμακίου στο οποίο ανήκει, αλλά οι αποδοχές αυτού (κλιμακίου) μειώνονται κατά το 1/3 (Πρ. Ι Τμ. 6/2007). Σε κάθε περίπτωση, για τη λήψη του συνόλου των αποδοχών του οικείου μισθολογικού κλιμακίου απαιτείται η νόμιμη κατοχή υφιστάμενης οργανικής θέσης δικηγόρου, χωρίς να αρκεί η εν τοις πράγμασι απασχόληση με το χειρισμό δικαστικών υποθέσεων του εντολέα ν.π.δ.δ.(Πρ. Ι Τμ.216/2007)

Παροχή λογιστικών υπηρεσιών:..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, μη νομίμως ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία η επίμαχη υπηρεσία, δεδομένου ότι αυτή αφορά σε εργασίες εμπίπτουσες στα καθήκοντα του προσωπικού του Τμήματος Οικονομικού της Διοικητικής - Οικονομικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου (βλ. άρθρο 12 παρ. 5 του Οργανισμού του Νοσοκομείου, ΥΥ4α/οικ.123820/12, Β΄ 3485), επιπλέον, δε, δεν προκύπτει έλλειψη προσωπικού σε τέτοια έκταση, ούτως ώστε να καθίσταται αδύνατη η εξυπηρέτηση της συγκεκριμένης λειτουργικής δραστηριότητας του Νοσοκομείου με ίδια μέσα. Ειδικότερα, βάσει των βεβαιωθέντων από το ίδιο το Νοσοκομείο, στο Οικονομικό Τμήμα αυτού υπηρετούν 4 υπάλληλοι ΠΕ Διοικητικού - Οικονομικού, 6 υπάλληλοι ΤΕ λογιστικής, 1 υπάλληλος ΤΕ Διοικητικού Λογιστικού, 1 υπάλληλος ΤΕ Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, μάλιστα δε δύο εξ αυτών έχουν και άδεια λογιστή - φοροτέχνη Α΄ Τάξης, με αποτέλεσμα η στελέχωσή του να παρίσταται επαρκής για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών. Αλυσιτελώς δε προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι μόνον ο ένας εκ των δύο υπαλλήλων που κατέχουν την άδεια Λογιστή - Φοροτέχνη Α΄ Τάξης είναι υπάλληλος ΠΕ Διοικητικού Οικονομικού και δεν έχει τριετή εμπειρία στη σύνταξη ισολογισμών, καθώς αφενός μεν το Νοσοκομείο φέρει την ευθύνη της ορθολογικής και με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες του αξιοποίησης και κατανομής του υπηρετούντος προσωπικού του, αφετέρου δε κατά την έννοια της 62008/ΕΓΔΕΚΟ 1992/2008 κ.υ.α., ερμηνευομένης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 1,2 του ν. 3697/2008, η τριετής εμπειρία στην υπογραφή ισολογισμών αποτελεί προσόν για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών σε ιδιώτη λογιστή Α΄ Τάξης και δεν αποτελεί στοιχείο απαραίτητο για την εκτέλεση των εργασιών αυτών από τυχόν υπηρετούντα στο νοσοκομείο υπάλληλο λογιστή Α΄ Τάξης (βλ. Πρ.ΚΠΕΔ στο ΙV Τμ. 205/2013). Σε κάθε περίπτωση, το Νοσοκομείο, δεν αιτιολογεί τον λόγο για τον οποίο, ενώ η σχετική υποχρέωση για την εφαρμογή του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου δεν είναι χρονικά πρόσφατη και, ως εκ τούτου έκτακτη, αλλά εκκινεί προοδευτικά από το έτος 2003, στις δε λογιστικές υπηρεσίες που αναθέτει το Νοσοκομείο σε εξωτερικό συνεργάτη περιλαμβάνεται και η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση του προσωπικού του, ώστε να είναι σε θέση να εκτελέσει τις εργασίες σε επόμενες διαχειριστικές χρήσεις, δεν μπορεί με ίδια μέσα να συντάξει τις οικονομικές του καταστάσεις, πολλώ δε μάλλον που στα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου είχε ήδη επισημανθεί προ της σύναψης της οικείας σύμβασης η μη νομιμότητα των άνευ ετέρου αναθέσεων σε εξωτερικούς συνεργάτες, με τις 189, 196, 197 και 214/2015 πράξεις του παρόντος Κλιμακίου, με τις οποίες κρίθηκαν μη νόμιμες οι εντελλόμενες δαπάνες και κατ’ εξαίρεση θεωρητέα λόγω συγγνωστής πλάνης τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα (βλ. Πρ. ΚΠΕΔ στο IV Τμ. 90/2018). Τέλος, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (σκέψ. IV), η διάταξη του άρθρου 38 του ν. 4461/2017, καταλαμβάνει δαπάνες για υπηρεσίες παρασχεθείσες εντός του χρονικού διαστήματος από 1.1.2015 έως 28.3.2017, η χρονική της δε ισχύς δεν έχει παραταθεί, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα, δυνάμει του άρθρου 29 του ν. 4532/2018, αφού αυτό παρατείνει την χρονική ισχύ άλλων διατάξεων και όχι της ανωτέρω. Συνεπώς, δεν δύναται να τύχει εφαρμογής στην κρινόμενη περίπτωση, διότι η επίμαχη δαπάνη απορρέει από υπηρεσίες, οι οποίες παρασχέθηκαν σε εκτέλεση της από 24.11.2017 σύμβασης, ήτοι σε χρόνο που εκφεύγει του ρυθμιστικού περιεχομένου της διάταξης αυτής. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.4/11/2019

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι τα Ν.Π.Δ.Δ, στα οποία περιλαμβάνονται και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποχρεούνται να συμμορφώνονται στις εκτελεστές αποφάσεις των δικαστηρίων. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση που η απαίτηση πιστωτή Ο.Τ.Α. στηρίζεται σε τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου και ο Ο.Τ.Α., σε συμμόρφωση στην απόφαση αυτή, την εκτελεί εκούσια, ενταλματοποιώντας την σχετική δαπάνη για να εξοφλήσει την απαίτηση αυτή, το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον ενεργούμενο απ’ αυτό έλεγχο της ως άνω δαπάνης υποχρεούται, αφού διαπιστώσει ότι υφίσταται τυπικά ο επικαλούμενος εκτελεστός τίτλος, να προβεί στη θεώρηση του σχετικού χρηματικού εντάλματος, καθόσον ο εκτελεστός αυτός τίτλος αποτελεί νόμιμο και επαρκές δικαιολογητικό. (πρβλ. Πρακτικά 7ης/19.3.2003 Γενικής Συνεδρίασης Ολομέλειας Ελ.Συν. Θέμα Α΄, βλ. Πράξη VΙΙ Τμήματος 203/2007, Πράξη Ι Τμήματος 142/2006).

Αυτόνομος Οικοδομικός Οργανισμός Αξιωματικών (ΑΟΟΑ) - Ζητήματα οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Κατάσταση : Αποδεκτή. Η απουσία καταρτισμένων και εγκεκριμένων από τα αρμόδια όργανα ισολογισμών και απολογισμών για τα έτη 2009-2015 του ΑΟΟΑ, δεν επηρεάζει καταρχήν την κατάρτιση, έγκριση και εκτέλεση του προϋπολογισμού, ούτε την νομιμότητα των δαπανών που περιέχονται σε νομίμως συνταχθέντα και εγκριθέντα προϋπολογισμό, ανεξαρτήτως της τυχόν ύπαρξης διοικητικών, πειθαρχικών, φορολογικών, αστικών ή ποινικών ευθυνών των αρμοδίων οργάνων, λόγω της παράβασης των κανόνων και των γενικών αρχών διασφάλισης της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της ορθής λογιστικής αποτύπωσης των δραστηριοτήτων του Οργανισμού. Κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4129/2013 περί Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τις 1.1.2017 καταργείται ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών του κράτους και από τις 1.1.2019 των δαπανών ΟΤΑ και του συνόλου των ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από δημόσιες υπηρεσίες διοικητικά ανεξάρτητες από τους φορείς που πραγματοποιούν τις δαπάνες και, εφεξής, οι προϊστάμενοι των οικονομικών υπηρεσιών των Υπουργείων και οι εξομοιούμενοι με αυτούς κατά την παρ. 3 του άρθρου 24 του ίδιου νόμου, ως και οι προϊστάμενοι των οικονομικών υπηρεσιών των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης (άρθρο 25), καθίστανται αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις αρμοδιότητες που αφορούν στη δημοσιονομική διαχείριση του φορέα τους και οι οποίες ασκούνταν από τις ΥΔΕ και το Ειδικό Λογιστήριο. Από τις παραπάνω νομοθετικές ρυθμίσεις, συνάγεται ευθέως ότι ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών διενεργείται πλέον από τις οικονομικές υπηρεσίες του ίδιου του φορέα που τις πραγματοποιεί, χωρίς αυτό να παρεμποδίζει τη διενέργεια ελέγχων στην περιουσία του ΑΟΟΑ από όλα τα αρμόδια όργανα.

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής συμβασης. (..)  ζητείται η ανάκληση της 108/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της δανειακής συμβάσεως μεταξύ της αιτούσας και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (..) Με τα παραπάνω δεδομένα το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει πλέον διακωλυτικός λόγος για την υπογραφή του προσκομιζόμενου ενώπιον του Τμήματος αναδιατυπωμένου και συμπληρωμένου σχεδίου δανειακής συμβάσεως μεταξύ της αιτούσας και του Τ.Π.Δ., με εγγυητή το Δήμο ..., συνολικού ποσού 789.000,00 ευρώ, υπό τη ρητή επιφύλαξη απάλειψης από το ως άνω σχέδιο δανειακής συμβάσεως του σχετικού όρου που αφορά την εκχώρηση από την Δ.Ε.Υ.Α. ... στο ως άνω Ταμείο του δικαιώματος να διορίσει το ίδιο στην εν λόγω επιχείρηση ταμία της επιλογής του. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εξεταζόμενη αίτηση ανακλήσεως καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 108/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του προσκομισθέντος ενώπιον του Τμήματος τροποποιημένου σχεδίου δανειακής συμβάσεως με τη ρητή επιφύλαξη της προηγούμενης απάλειψης από το κείμενο αυτού του ως άνω όρου.(..) Ανακαλεί την 108/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Επίδομα θέσης ευθύνης-Νόμιμη Αναπλήρωση.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας (υπό II), το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι νόμιμη η καταβολή του εν λόγω επιδόματος στην φερόμενη ως δικαιούχο, ορισθείσα αναπληρώτρια Προϊσταμένη του ανωτέρω Τμήματος. Και τούτο, διότι το χρονικό διάστημα, αυτό καθαυτό, της αναπλήρωσης, το οποίο αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, δεν είναι ιδιαίτερα μακρό, ώστε να δύναται να υποστηριχθεί ότι έχει σημειωθεί σημαντική καθυστέρηση στην έναρξη της διαδικασίας επιλογής Προϊσταμένων από το αρμόδιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο, για την οποία (διαδικασία επιλογής), όπως προβάλλει ο αναπληρωτής Επίτροπος του Νομού ..., πράγματι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης δεν έχει προσκομίσει στοιχεία από τα οποία να προκύπτει το στάδιο στο οποίο αυτή βρίσκεται. Ως εκ τούτου, επισημαίνεται ότι τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας …, οφείλουν, εντός σύντομου χρονικού διαστήματος, να εκκινήσουν και να ολοκληρώσουν την τακτική διαδικασία πλήρωσης την εν λόγω θέσης (ΕΣ Κλιμ.Προλ.Ελ.Δαπ. στο Ι Τμήμα πρ. 226/2017, 2/2017). Σε διαφορετική περίπτωση η τυχόν περαιτέρω καθυστέρηση στην έναρξη της διαδικασίας επιλογής Προϊσταμένου Τμημάτων από το αρμόδιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο ενδέχεται να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 87 παρ. 4 του ν. 3839/2010 περί καταβολής του επιδόματος από την έναρξη της αναπλήρωσης (ΕΣ Κλιμ. Πρ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 283/2015).