ΕλΣυν.Κλ.Ζ/83/2015
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Σίτιση των φοιτητών ΤΕΙ(...)Με τα δεδομένα αυτά δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, υπό την προϋπόθεση ότι θα απαλειφθούν οι περιληφθέντες στις παρ. 4 και 5 του άρθρου 11ου αμφοτέρων των σχεδίων συμβάσεων όροι, σύμφωνα με τους οποίους, αφ’ ενός μεν «Η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί οποτεδήποτε, μέσα στα όρια της Σύμβασης, να ζητήσει από την Ανάδοχο να αναθεωρήσει το χρονοδιάγραμμα ή να επιχειρήσει οποιαδήποτε τροποποίηση, ή επέκταση, ή παράταση στο Έργο» και αφ’ ετέρου «Σε περίπτωση ανάγκης τροποποίησης που δημιουργεί ταυτόχρονα απαίτηση για αύξηση ή μείωση του τιμήματος θα γίνονται προσαρτήματα που θα υπογράφονται και από τα δύο μέρη και θα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας σύμβασης η δε Ανάδοχος λαμβάνει τόση μετάθεση για την αποπεράτωση του Έργου όση συμφωνηθεί ότι απαιτείται λόγω της τροποποίησης», δεδομένου ότι είναι αόριστοι και δεν δύνανται να ενεργοποιηθούν. Και τούτο, διότι αφ’ ενός μεν δεν προσδιορίζεται το εύρος της ενδεχόμενης τροποποίησης ή επέκτασης ή παράτασης του αντικειμένου της και αφ’ ετέρου δεν έχει προϋπολογιστεί η σχετική οικονομική επιβάρυνση (βλ. ΕΣ Ζ΄ Κλιμ. 177, 110, 105/2014), ενώ, σε κάθε περίπτωση, η νομιμότητα οποιασδήποτε τροποποίησης συμβατικού όρου τελεί υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης υποβολής της στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ VI Τμ. 4424/2013, 2440/2012, καθώς και Ζ΄ 177, 151 και 131/2014). Περαιτέρω, το δικαίωμα παράτασης των ελεγχόμενων συμβάσεων πέραν της 10.7.2018 δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, καθόσον δεν έχει δημοσιευτεί νομίμως ούτε στον εθνικό τύπο, ούτε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεπώς, δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Εξ άλλου, δεν αποδεικνύεται ότι στην προεκτιμώμενη αξία των προς ανάθεση υπηρεσιών, που αναγράφεται στη δημοσιευθείσα περίληψη της διακήρυξης του διαγωνισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει συμπεριληφθεί και εκείνη που αντιστοιχεί σε ενδεχόμενη παράταση της σύμβασης, αν και η προϋπολογιζόμενη αξία της σύμβασης, συμπεριλαμβανόμενου του τυχόν δικαιώματος παράτασής της, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της διακήρυξης που πρέπει απαραίτητα να αποτυπώνεται στις σχετικές δημοσιεύσεις (πρβλ. ΕΣ VI 1004, 2551/2013, Ζ΄ Κλιμ. 72, 93, 136 και 141/2014).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/963/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 177/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ο μέρος με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, για το Τμήμα 43 αυτής, μεταξύ του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και της ήδη προσφεύγουσας ανώνυμης εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «… A.E.», για την εκτέλεση των υπηρεσιών με τίτλο «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021-2022, 2022-2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023-2024», συμβατικής δαπάνης 1.655.208,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(....)Η τοιαύτη κρίση δεν συναρτάται με υποκειμενικά δικαιώματα όπως εσφαλμένως δέχεται η προσφεύγουσα, αλλά με τη δράση της αναθέτουσας αρχής και σκοπεί στη θεμελίωση της μη νομιμότητας του αποκλεισμού οικονομικού φορέα, εκτός της κύριας (βλ. σκ. 23) και σε επάλληλη αιτιολογία. Περαιτέρω, η επιλογή συμμετέχοντος σε διαγωνιστική διαδικασία ως προς την υποβολή προσφυγών ή την άσκηση ενδίκων βοηθημάτων ή/και την παραίτηση από αυτά δεν δεσμεύει το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, εφόσον η προσφορά του είναι παραδεκτή και εν ισχύ. Άρα και ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.Δεν ανακαλεί την 177/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1404/2022.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/405/2023
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας τροποποίησης και ως εκ τούτου κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησής της, υπό τον όρο ότι η υπό έλεγχο τροποποίηση θα αφορά στον χρόνο από την υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης και για το μέλλον και όχι αναδρομικά από το χρονικό διάστημα από 1.4.2023 έως την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, δοθέντος ότι οι συμβάσεις που συνάπτει η δημόσια διοίκηση, η συμβατική δράση της οποίας διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι από τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 Α.Κ., υπόκεινται στην απαγόρευση αναδρομικής ισχύος (βλ. Ελ.Συν Ζ΄Κλ. ad hoc 931/2022, 649, 621/2022, 666/2021). Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τροποποίησης με την υπογραφή του οικείου σχεδίου, πρέπει να δημοσιευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν. 4412/2016, σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιέχουσα τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Ζ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ίδιου νόμου (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλ. ad hoc 931/2022, 74/2020 κ.ά.).ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1192/2023
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/150/2019
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης, για την τροποποίηση δεκαεπτά (17) συμβάσεων με αντικείμενο την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019», που έχουν συναφθεί μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφαλίσεως και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και των αναδειχθεισών αναδόχων εταιρειών.(....)Εξάλλου, η αύξηση της αξίας των προς υπογραφή συμβάσεων δεν θα υπερβαίνει το 50% του αρχικού συμβατικού τιμήματος, ενώ η διάρκειά τους δεν θα υπερβεί τη λήξη της τρέχουσας (2018-2019) σχολικής χρονιάς στις 14.6.2019 και, συνεπώς, τηρείται η σχετική προϋπόθεση του ως άνω άρθρου. Συνακόλουθα, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας τροποποίησης. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τροποποίησης με την υπογραφή των οικείων σχεδίων, πρέπει να δημοσιευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν.4412/2016, σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιέχουσα τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Ζ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ίδιου νόμου.Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων τροποποίησης συμβάσεων μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφαλίσεως και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και των αναδόχων εταιρειών για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019»...με τις επισημάνσεις που αναφέρονται στο σκεπτικό (σκ. 6) της παρούσας.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/349/2018 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/414/2018.
ΝΣΚ/239/2006
Συνύπαρξη εν τω αυτώ προσώπω των ιδιοτήτων Επιτίμου Προξένου ξένης Χώρας στην ιδική μας αφ’ ενός και Έλληνος Βουλευτού ή αιρετού εκπροσώπου Οργανισμού Νομαρχιακής ή Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή υπαλλήλου ν.π.δ.δ. στην Ελλάδα αφ’ ετέρου.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
Δεν είναι δυνατή η συνύπαρξη εν τω αυτώ προσώπω των ιδιοτήτων Επιτίμου Προξένου ξένης Χώρας στην ιδική μας αφ’ ενός και Έλληνος Βουλευτού ή αιρετού εκπροσώπου Οργανισμού Νομαρχιακής ή Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή υπαλλήλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου στην Ελλάδα αφ’ ετέρου.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/931/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΩΝ: Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας τροποποίησης, συνεπώς κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησής της, υπό τον όρο ότι η υπό έλεγχο τροποποίηση θα αφορά στον χρόνο από την υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης και για το μέλλον και όχι αναδρομικά το χρονικό διάστημα από 1.1.2022 έως την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, δοθέντος ότι οι συμβάσεις που συνάπτει η δημόσια διοίκηση, η συμβατική δράση της οποίας διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι από τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 Α.Κ., υπόκεινται στην απαγόρευση αναδρομικής ισχύος (βλ. Ελ.Συν Ζ΄Κλ. 666/2021, 649, 621/2022). Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τροποποίησης με την υπογραφή του οικείου σχεδίου, πρέπει να δημοσιευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν. 4412/2016, σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιέχουσα τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Ζ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ίδιου νόμου (ΕλΣυν Ζ΄ Κλ. 74/2020 κ.ά.).ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/447/2023
ΝΣΚ/208/2012
Κληροδότημα Ζ. Ζαϊμη – Δυνατότητα τροποποίησης του σκοπού με δικαστική απόφαση για επωφελέστερη αξιοποίηση και κατανομή των εσόδων – Δέσμευση ή μη του Ιδρύματος από σχετική απόφαση της Συγκλήτου.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Για όσο χρόνο εξακολουθεί να υφίσταται η από 13-6-1985 απόφαση της Συγκλήτου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, περί προσφυγής στο Εφετείο για επωφελέστερη αξιοποίηση και κατανομή των εσόδων του κληροδοτήματος της Ζ. Ζαϊμη ισομερώς στις χειρουργικές κλινικές του Πανεπιστημίου, το Ίδρυμα δεσμεύεται από την απόφαση αυτή και δεν μπορεί να κατανείμει κατά διαφορετικό τρόπο τα έσοδα του άνω κληροδοτήματος, χωρίς νέα απόφαση της Συγκλήτου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2113/2022
Παροχή υπηρεσιών σίτισης. (...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις τροποποίησης αρχικής σύμβασης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β ν. 4412/2016. Η ανάγκη εκτέλεσης των συμπληρωματικών υπηρεσιών που ανατίθενται με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση, δεν προέκυψε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, αλλά ήταν εξαρχής γνωστό ότι η αρχική ανάθεση θα καλύπτει τις ανάγκες μέρους των φοιτητών. Το γεγονός ότι ποσοστό φοιτητών δεν σιτίζονταν δωρεάν, ενώ το δικαιούνταν, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο τροποποίησης της σύμβασης. Επειδή διαχρονικά οι πιστώσεις που χορηγούνται από το Υπουργείο Παιδείας δεν επαρκούν για όλες τις περιπτώσεις των δικαιούμενων δωρεάν σίτισης, προβλέφθηκε από τον νομοθέτη η χορήγηση ειδικής ταυτότητας σίτισης κατά προτεραιότητα σε όσους εμπίπτουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες (ΥΑ Φ5/68535/Β3/18-06-2012). Σε περιπτώσεις, όπως η επίμαχη, που είναι πιθανό, ο αριθμός των ωφελούμενων μιας σύμβασης να είναι μεγαλύτερος, από αυτόν που τελικά θα καλυφθεί στο πλαίσιο της σύμβασης, έχει θεσπιστεί το άρθρο 132 παρ. 1 α, ώστε η αναθέτουσα αρχή να έχει την επιλογή να περιλάβει στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης προαιρέσεις και να δύναται να αναθέτει στο ανάδοχο συμπληρωματικές υπηρεσίες, όταν υπάρξει ανάγκη. Επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποίησης δεν αναγράφεται η αξία σιτηρεσίου, σύμφωνα με την 112684/Ζ1/16-09-2022 ισχύουσα ΚΥΑ.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την ένδικη προσφυγή ανάκλησης και την ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση.Ανακαλεί την 816/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυνΤμ.6/1340/2018
Υπογραφή σχεδίου σύμβασης με αντικέιμενο τη λειτουργία Β Κυττάρου Χ.Υ.Τ.Α..:ζητείται η ανάκληση της 267/2018 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου... Επομένως, το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης, όπως βάσιμα ισχυρίζεται ο αιτών και η υπέρ αυτού παρεμβαίνουσα εταιρεία, συνιστά επιτρεπτή περίπτωση μη ουσιώδους τροποποίησης της αρχικής σύμβασης και ως εκ τούτου, νομίμως καταρτίζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περίπτ. ε΄ και 4 του ν.4412/2016. Κατόπιν τούτου, παρέλκει η εξέταση των προϋποθέσεων της περίπτ. β΄ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου που αφορά συμπληρωματικές υπηρεσίες, υπό την επιφύλαξη της συνδρομής των οποίων τελεί η κρίση περί ουσιώδους τροποποίησης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 267/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, δοθέντος ότι στο πλαίσιο του διενεργηθέντος από το Ζ΄ Κλιμάκιο ελέγχου νομιμότητας δεν επισημάνθηκαν λοιπές πλημμέλειες, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης τροποποίησης της 270/8.5.2018 σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων Πεδινής και Ημιορεινής Περιοχής Νομού … και της εταιρείας «...».
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/431/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της με αρ. πρωτ. …/14.12.2020 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ», για την «Προμήθεια ελαιολιπαντικών (Ομάδα 4)».(....)οι απρόβλεπτες περιστάσεις, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα Αρχή, ήτοι η σημαντική αύξηση των τιμών και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, της κρίσης στην Ουκρανία και των συνεχιζόμενων συνεπειών του “COVID-19”, ναι μεν συντρέχουν, και μάλιστα τις περιστάσεις αυτές δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει ο Δήμος κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας (...), πλην όμως, ο τελευταίος έχει το βάρος να αποδείξει ότι, λόγω των απρόβλεπτων αυτών περιστάσεων, έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν τα μέρη, και δη υπερμέτρως εις βάρος της προμηθεύτριας εταιρείας.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της …/14.12.2020 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ».
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/435/2020.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1831/2022
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/684/2021
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της .../3.6.2021 σύμβασης του Δήμου … για την παροχή των υπηρεσιών «Δαπάνες αποκομιδής απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών ΔΕ …, …, …, … και …».(....)Αντιθέτως, η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση δεν οδηγεί σε έμμεση αύξηση της συμβατικής τιμής μέσω της δυνατότητας αναπροσαρμογής του μεταφερόμενου φορτίου σε μικρότερο εύρος από την ανάδοχο, όπως διαλαμβάνεται στην ειδική διοικητική προσφυγή του εργατοϋπαλληλικού σωματείου Ο.Τ.Α. Π.Ε. … «…», καθώς, κατά το άρθρο 8 της αρχικής σύμβασης, η ανάδοχος δικαιούται να λαμβάνει πλήρη αμοιβή ανά δρομολόγιο εφόσον μεταφέρει βάρος φορτίου που υπερβαίνει το συμβατικά καθοριζόμενο κατώτατο όριο για κάθε είδος οχήματος, χωρίς να ασκεί επιρροή αν το μεταφερόμενο βάρος βρίσκεται στο ανώτερο ή κατώτερο αριθμητικό όριο του συμβατικά οριζόμενου εύρους φορτίου(....)Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου τροποποίησης.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/200/2021.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/948/2022.