Η ΕΑΔΗΣΥ στην απόφασή της εξέτασε δύο προδικαστικές προσφυγές κατά της απόφασης ανάθεσης σύμβασης για την «Ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων υποστήριξης και πληροφόρησης καταναλωτών υδρεύσεως». Ο προσφεύγων οικονομικός φορέας επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης που ενέκρινε την τεχνική προσφορά του ανταγωνιστή του καθώς και την απορριψή της ως απαράδεκτης, επικαλούμενος έξι λόγους μη συμμόρφωσης με τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης (κυρίως σε θέματα υδρομετρητών και ασύρματων αισθητήρων). Επίσης αμφισβητεί τη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών και την αποκάλυψη οικονομικών στοιχείων πριν την αποσφράγιση. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά ανάπτυξη προϊόντων για συστήματα ορθολογικής κοστολόγησης-τιμολόγησης ύδρευσης, δημιουργία δικτύου υπηρεσιών και βελτιστοποίηση της εξυπηρέτησης των καταναλωτών μέσω ψηφιακών εφαρμογών.

Εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές Προσαρμογή του ν. 2251/1994 για την «Προστασία των καταναλωτών» (ΦΕΚ Α΄ 191) προς τις διατάξεις της οδηγίας 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Σεπτεμβρίου 2002 «σχετικά με την εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και την τροποποίηση των οδηγιών 90/619/ΕΟΚ του Συμβουλίου, 97/7/ΕΚ και 98/27/ΕΚ» (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 271 της 9.10.2002, σ. 0016 0024).(Καταργήθηκε με το Ν.4512/2018, ΦΕΚ 5/Α/17.1.2018)

Η προδικαστική προσφυγή ασκήθηκε από τον αιτούντα, ο οποίος επιδίωκε την ακύρωση της Διακήρυξης με τίτλο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα», η οποία προέβλεπε ανοικτό διεθνή δημόσιο διαγωνισμό με προϋπολογισμό €25.000.000 (€31.000.000 με ΦΠΑ). Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε τη δημιουργία μιας τεχνολογικής πλατφόρμας για τον εκσυγχρονισμό του γεωργικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων υποδομών συλλογής δεδομένων, εφαρμογών για εξατομικευμένες συμβουλές, ενοποίηση παραγωγών και φορέων, αξιοποίηση IoT, Big Data και δορυφορικών δεδομένων. Ο προσφεύγων επέστησε παραβιάσεις του Ν. 4412/2016, ισχυριζόμενος ότι οι όροι της Διακήρυξης ήταν «φωτογραφικοί», αποκλειστικοί και ενίσχυαν συγκεκριμένους υποψηφίους. Αιτήθηκε την ακύρωση λόγω ελλιπούς εννόμου συμφέροντος, τεχνικών αδικιών και ασάφειας των κριτηρίων.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ζητάει μέσω της προδικαστικής προσφυγής την ακύρωση ή τροποποίηση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία απέρριψε την τεχνική της προσφορά και έκανε δεκτή την προσφορά της παρεμβαίνουσας εταιρείας. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ανάθεση του έργου 'Ψηφιακό Κέντρο Υπηρεσιών μιας Στάσης για τη διοικητική εξυπηρέτηση και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων' του Επιμελητηρίου, το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις δράσεις: 1) Δημιουργία Κέντρου Στήριξης με νέα διαδικτυακή πύλη και ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, 2) Ψηφιακές υπηρεσίες επιχειρηματικής πληροφόρησης, 3) Δημιουργία Ψηφιακού Παρατηρητηρίου Τοπικής Επιχειρηματικότητας, και 4) Εξωστρεφείς Ψηφιακές Υπηρεσίες. Η προσφυγή επικεντρώνεται στην απόρριψη της τεχνικής προσφοράς λόγω μη συμμόρφωσης με τεχνικές προδιαγραφές, όπως η ταχύτητα επεξεργαστή και η αρχιτεκτονική λύση του συστήματος.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Ανωγείων, η οποία απέρριψε την προσφορά της για το Τμήμα 2 του διαγωνισμού με αντικείμενο τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας παροχής υπηρεσιών πληροφόρησης για το 'Κέντρο Προβολής της κτηνοτροφίας και της βιοποικιλότητας στο Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη'. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι η προσφορά της πληροί πλήρως τις τεχνικές προδιαγραφές και τις απαιτήσεις της διακήρυξης, ενώ η απόρριψή της βασίστηκε σε αβάσιμες και αντικειμενικές κριτήρια, παραβιάζοντας τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας.

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων ζητά: α) να ανακληθεί ή ακυρωθεί η με αρ. 1576/2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής "..." κατά το μέρος που έγινε δεκτή, αξιολογήθηκε και υπερβαθμολογήθηκε η τεχνική προσφορά της εταιρείας "..." και υποβαθμολογήθηκε η τεχνική προσφορά της προσφεύγουσας, β) να απορριφθεί η τεχνική προσφορά της εταιρείας "..." και γ) να υπερβαθμολογηθεί η προσφορά της προσφεύγουσας ένωσης. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Της ...». Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία ενός συνόλου υπηρεσιών βασισμένο στις αρχές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, στη διαλειτουργικότητα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και του πληροφοριακού συστήματος της "...". Αυτό θα προάγει τη διαφάνεια της Δημόσιας Διοίκησης, την ταχύτερη εξυπηρέτηση συναλλασσόμενων (πολιτών/επιχειρήσεων/δημοσίων υπηρεσιών), την ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων, την αύξηση της ιχνηλασιμότητας και την υποστήριξη λήψης αποφάσεων. Το αντικείμενο περιλαμβάνει σχεδιασμό, υλοποίηση, εγκατάσταση, παραμετροποίηση και λειτουργία συστήματος ψηφιακής εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων, το οποίο θα περιέχει υποσυστήματα για ολιστική αντιμετώπιση του θέματος, καθώς και δημιουργία ψηφιακών υπηρεσιών για βελτιστοποιημένες, μοντελοποιημένες και ψηφιοποιημένες διαδικασίες. Πρέπει να εξασφαλίζεται η συνεργασία, διασύνδεση και διαλειτουργικότητα των επιμέρους υποσυστημάτων.

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για τη δημιουργία Γραφείου Πληροφόρησης και προώθησης της Απασχόλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξάρτητα από τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν μεταξύ τους ο Δήμος ... και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου «...» ως αντισυμβαλλόμενοι στην ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση, το συνολικό τεχνικό αντικείμενο αυτής, που συνίσταται σε σαφώς προσδιορισμένες υπηρεσίες κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ανατίθεται στην τρίτη αντισυμβαλλόμενη εταιρεία ...., η οποία είναι αμιγώς εμπορική εταιρεία πιστοποιημένη ως Κ.Ε.Κ, για την επιλογή της οποίας δεν γίνεται επίκληση οποιουδήποτε κριτηρίου, τόσο στο προοίμιο της 670/24.11.2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., με την οποία εγκρίθηκε η προγραμματική σύμβαση όσο και σε οιοδήποτε άλλο έγγραφο του Δήμου ή της ... Κατά τούτο η κρινόμενη σύμβαση, δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010, αλλά, υπό το μανδύα αυτής, υποκρύπτεται αυτοτελής εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση με αναθέτουσα αρχή τον Δήμο ... και ανάδοχο έναν ιδιωτικό οικονομικό φορέα που ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα. Τούτο, δε, καθόσον τα ως άνω συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηαφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν ο, μεν, Δήμος τη δημιουργία και την εύρυθμη λειτουργία του Γραφείου Πληροφόρησης και Προώθησης της Απασχόλησης, η δε .... – η οποία κατά το καταστατικό της δραστηριοποιείται σε ένα ευρύτατο φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων – το αντάλλαγμα για την παροχή των υπηρεσιών που αποτελεί το αντικείμενο των αναλαμβανόμενων από αυτή δράσεων.(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεδομένου ότι εξακολουθούν να υφίστανται λόγοι διακωλυτικοί της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, η εν λόγω αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη και κατ’ επέκταση να μην υπογραφεί το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..., του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου του Δήμου ... με την επωνυμία «...» και της εταιρείας με την επωνυμία «....».

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1747/2016

Μετασχηματισμός των συμβατικών προγραμμάτων σπουδών και του εκπαιδευτικού περιεχομένου σε ανοιχτού κώδικα διαδραστικά ψηφιακά περιβάλλοντα, προσπελάσιμα από όλους με ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη.(...)Επομένως, επαρκώς τεκμηριώνεται ότι η δημιουργία των εν λόγω συμπληρωματικών βίντεο, ως ψηφιακών εργαλείων εξατομικευμένης και αυτοκατευθυνόμενης μάθησης, συνεπάγεται μια επιπρόσθετη ευελιξία πρόσβασης σε ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο, προσφέρει περαιτέρω διδακτική αξία στις παραδοσιακές τάξεις, ενώ βελτιώνει σημαντικά, μέσω των καινοτόμων τεχνολογιών διάδρασης, τη ροή εργασίας, συνεπώς, είναι κρίσιμη για την υλοποίηση ενός αποτελεσματικού Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος εξατομικευμένης μάθησης σε λειτουργία, με τελική επιδίωξη τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης της χώρας. Αν και κατά την άποψη της εισηγήτριας, η αιτιολογία που παραθέτει η αναθέτουσα Αρχή για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης συμπληρωματικών υπηρεσιών του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β΄του ν. 4412/2016 παρίσταται γενική και ανεπαρκής, για τους λόγους που βασίμως και αναλυτικώς εκτίθενται στην προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου. 	Κατ’ ακολουθία, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος και του οικονομικού φορέα «…», με αντικείμενο τον «Μετασχηματισμό των συμβατικών προγραμμάτων σπουδών και του εκπαιδευτικού περιεχομένου σε ανοιχτού κώδικα, διαδραστικά ψηφιακά περιβάλλοντα, προσπελάσιμα από όλους με ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη, πρόβλεψη για δυναμική αναβάθμιση και δυνατότητες για ανάπτυξη συνεργειών με κοινότητες εκπαιδευτικών / Development of Digital Content in Schools». Αντίγραφο του σχεδίου αυτού σε ηλεκτρονική μορφή, επισυναπτόμενο στη παρούσα, τηρείται στη Γραμματεία του Δικαστηρίου. Τέλος, πρέπει να επιστραφεί στο προσφεύγον το παράβολο που αυτό κατέβαλε για την άσκηση της προσφυγής ανάκλησης της (άρθρα 336 και 310 παρ. 1 του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 230/2024 Πράξη του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ψηφιακός μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα...ζητείται η αναθεώρηση της 1541/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου​...Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τον καθαρισμό των παραδοτέων του έργου, όπως αυτά προσδιορίζονται στο Χρονοδιάγραμμα της Διακήρυξης (όρος 3.3.3 αυτής), καθορίζουν με σαφήνεια τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα των επί μέρους απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων των πακέτων λογισμικού που πρέπει να παραδοθούν και των επιμέρους υπηρεσιών, τις οποίες ο ανάδοχος καλείται να παράσχει. Όπως δε προκύπτει από τον προσκομισθέντα ενώπιον του VI Τμήματος Πίνακα Ανάλυσης του Προϋπολογισμού, η αναθέτουσα αρχή είχε αναλυτικά προσδιορίσει το εκτιμώμενο κόστος των λοιπών, πέραν των σταθμών παρατήρησης, παραδοτέων κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού, ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία περί της ορθής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος. Περαιτέρω, λαμβανομένης υπόψη της πολυπλοκότητας και της πρωτοτυπίας της σύμβασης καθώς και του γεγονότος ότι σκοπός αυτής ήταν ένα τελικό αποτέλεσμα, ήτοι η δημιουργία και λειτουργία της Τεχνολογικής Πλατφόρμας, η επίτευξη του οποίου διασφαλίζεται πλήρως μέσω της σύνδεσης της καταβολής της αμοιβής του αναδόχου με την ύπαρξη συγκεκριμένων ορόσημων που ο ανάδοχος πρέπει να επιτυγχάνει, η αναθέτουσα αρχή και ήδη δεύτερη αιτούσα επέλεξε, εντός των περιθωρίων εκτίμησής της, να παράσχει στους οικονομικούς φορείς τη δυνατότητα να διαμορφώσουν την οικονομική τους προσφορά αναπτύσσοντας κατά την κρίση τους το περιεχόμενο των ειδών του Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς, χωρίς να κρίνεται σκόπιμο να δεσμευθούν από τη διάρθρωση του προϋπολογισμού που η ίδια είχε καταρτίσει. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η ευελιξία στους δυνητικού υποψηφίους να διαμορφώσουν την προσφορά τους σύμφωνα με τις δικές τους εκτιμήσεις όσον αφορά στο είδος, την ποσότητα και τον τρόπο εργασίας τους, γεγονός που λειτουργεί υπέρ της ανάπτυξης του ανταγωνισμού, καθώς επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να βασισθούν στα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους, χωρίς άλλες δεσμεύσεις παρά μόνο με τη δέσμευση επίτευξης των χρονικών στόχων επί των τελικών παραδοτέων. Το γεγονός αυτό δεν συνεπάγεται την αοριστία του οικονομικού αντικειμένου του διαγωνισμού, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, προσδιορίζεται πλήρως και επαρκώς από το συνδυασμό όλων των ανωτέρω περιγραφόμενων δεδομένων της διακήρυξης. Εξάλλου, ο επίμαχος διαγωνισμός απευθυνόταν, λόγω του πολύπλοκου και εξειδικευμένου αντικειμένου του, σε οικονομικούς φορείς με μεγάλη εμπειρία τόσο σε διαδικασίες δημοσίων διαγωνισμών όσο και παρόμοιες συμβάσεις στο  δημόσιο και των ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι, ως εκ τούτου, είχαν κατά τεκμήριο τη δυνατότητα να προβούν σε αντιστοίχιση των πεδίων του Υποδείγματος Οικονομικής Προσφοράς με το Τεχνικό Αντικείμενο της σύμβασης και τα σχετικά παραδοτέα, όπως άλλωστε προκύπτει από τον προσκομισθέντα ενώπιον του παρόντος Τμήματος Πίνακα Αντιστοίχισης Παραδοτέων με το Φυσικό Αντικείμενο  και τον Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς, με τον οποίο αιτιολογείται η ένταξη έκαστου παραδοτέου στο αντίστοιχα πεδία «Λογισμικό Συστήματος», «Εφαρμογή – Υποσύστημα», «Υπηρεσία» ή «Άλλη δαπάνη» του Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, η εκτίμηση του ΣΤ΄ Κλιμακίου και του VI Τμήματος ότι ο τρόπος κατάστρωσης του Τεχνικού και Οικονομικού Αντικειμένου του Διαγωνισμού δεν επιτρέπει στους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς να κατανοήσουν το οικονομικό αντικείμενο του διαγωνισμού, ώστε να συμπληρώσουν το έντυπο Οικονομικής Προσφοράς, συνιστά κατ’ ουσία τεχνική κρίση, η οποία μάλιστα εν προκειμένω δεν υποστηρίζεται από στοιχεία του πραγματικού της υπόθεσης. Τούτο διότι ουδεμία ένσταση ή σχετικό παράπονο διατυπώθηκε από δυνητικούς ενδιαφερόμενους υποψήφιους τόσο κατά το στάδιο της διαβούλευσης της διακήρυξης όσο και μετά τη δημοσίευση αυτής. Εξάλλου, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου διαβούλευσης (εννέα μήνες), παρασχέθηκε στους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς επαρκής χρόνος να μελετήσουν τα δεδομένα του διαγωνισμού, ενώ παρασχέθηκε και παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας διενέργειάς του κατά δέκα ημέρες μετά την αποδοχή σχετικών αιτημάτων. Πλην η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.Απορρίπτει τις αιτήσεις αυτές.

Υπηρεσίες μεταφοράς παιδιών και ατόμων με ειδικές ανάγκες...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 17 του ν. 3329/2005, αλλά υπό το μανδύα αυτής υποκρύπτεται μία αυτοτελής, εξ επαχθούς αιτία σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας .... και της «...». Τούτο δε καθόσον τα μέρη που φέρονται συμβαλλόμενα δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν η μεν Περιφέρεια την εκτέλεση της υπηρεσίας μετακίνησης των δικαιούμενων προσώπων, για λόγους κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, ενώ το ...., το αντάλλαγμα για την εκτέλεση των υπηρεσιών που αποτελεί αντικείμενο των αναλαμβανομένων από αυτό δράσεων. Προς τούτο προβλέπεται μονομερής χρηματοδότηση της δράσης από τις πιστώσεις τις Περιφέρειας, που κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αποτελεί το αντάλλαγμα για την εκτέλεση της ανατιθέμενης εργασίας μεταφοράς, η οποία επιπλέον επιβαρύνεται με το ποσό του Φ.Π.Α., που προβλέπεται μόνον στις εξ επαχθούς αιτίας συμβάσεις παροχής υπηρεσιών. Τούτο δε, δεν αναιρείται από το γεγονός ότι, εν προκειμένω, το αντάλλαγμα δεν αποφέρει το σύνηθες κέρδος στην συμμετέχουσα επιχείρηση (η οποία υποστηρίζει ότι υφίσταται ζημία από τη σύμβαση αυτή, αφού προσφέρει έκπτωση 7% επί της δαπάνης και παρέχει χωρίς επιβάρυνση εξειδικευμένο συνοδό), απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας και της παρεμβαίνουσας (βλ. και Ε.Σ. Τμ, Μειζ. Επτ. Συνθ. 1747/2016). Ενδεικτικό δε του ότι δεν πρόκειται για προγραμματική σύμβαση, αλλά για απευθείας ανάθεση, είναι και το γεγονός ότι ο επιδιωκόμενος από τα συμβαλλόμενα μέρη σκοπός ολοκληρώνεται και εξαντλείται με τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω η υπογραφή εκτελεστικής τοιαύτης. Ενόψει των ανωτέρω, η πλημμέλεια που αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη είναι βάσιμη.